تجزیه و تحلیل ژنتیکی خصوصیات بیده پشم گوسفندان بلوچی و ایران بلک

Abstract

سابقه و هدف: کیفیت پشم گوسفند تأثیر عمده‏ای بر روی مصرف و کاربرد نهایی آن دارد و در نتیجه بررسی کیفیت الیاف پشم و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات مربوط به آن یکی از زمینه های تحقیقاتی مهم در گوسفندان بومی است. با توجه به این که نژاد ایران بلک از آمیخته‌گری نژاد بلوچی با کیوسی به دست آمده است، تحقیق حاضر به منظور مقایسه و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات پشم گوسفندان بلوچی و ایران‏بلک انجام شد. مواد و روش‌ها: برای انجام این پژوهش در مهر ماه 1396 از 176 راس بره بلوچی و 105 راس بره ایران بلک موجود در مرکز اصلاح‏نژاد شمال شرق کشور واقع در مشهد، نمونه پشم جمع‏آوری شد. خصوصیات بیده پشم شامل وزن بیده ناشور، متوسط قطر الیاف، متوسط طول فتیله پشم، درصد الیاف هتروتایپ، درصد الیاف مدولادار و درصد الیاف حقیقی در گوسفندان این دو نژاد اندازه‏گیری شد. برای تعیین عوامل موثر بر صفات پشم (نژاد، سال تولد، تیپ تولد و جنس بره) این دو نژاد از رویه GLMنرم‌افزار SAS استفاده شد. مقایسه میانگین‌های حداقل مربعات زیرگروههای مختلف اثرات ثابت با آزمون توکی- کرامر و سطح معنی داری 5 درصد انجام شد. اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات مورد مطالعه در این دو نژاد با استفاده ‏از مدل حیوانی چند صفتی و روش حداکثر درست‌نمایی محدود شده با نرم‌افزار WOMBAT برآورد شد. یافته ها: تفاوت دو نژاد از نظر میانگین قطر الیاف، درصد الیاف هتروتایپ و درصد الیاف حقیقی معنی‌دار بود. به جز درصد الیاف هتروتایپ و حقیقی سایر صفات تحت تأثیر جنس قرار نگرفت. از بین صفات مورد بررسی تنها وزن بیده ناشور تحت تاثیر سال و تیپ تولد قرار گرفت. ضریب تغییرات برآورد شده برای تولید پشم (9/26 درصد)، درصد الیاف هترو‌تایپ (77/76 درصد) و درصد الیاف مدولا دار (99/95 درصد) نشان داد که تنوع قابل ملاحظه‏ای در گوسفندان این دو نژاد برای این صفات وجود دارد. میانگین قطر الیاف در نژاد بلوچی (28/26 میکرون) کمتر از نژاد ایران بلک (30/29 میکرون) بود. درصد الیاف حقیقی در نژاد بلوچی (81/94 درصد) بیشتر از نژاد ایران بلک (65/92 درصد) بود. وراثت‌پذیری صفات پشم در نژاد بلوچی متوسط به بالا و در دامنه 26/0 (درصد الیاف مدولادار) تا 45/0 (درصد الیاف هتروتایپ) و در نژاد ایران بلک بین 26/0 (درصد الیاف مدولادار) تا 34/0 (درصد الیاف حقیقی) قرار داشت. نتیجه گیری: به طور کلی، نژاد بلوچی پشم ظریف تری نسبت به ایران‏بلک داشت و نژاد ایران‏بلک از نظر خصوصیات پشم نسبت به والد بومی خود افت داشته است. با توجه به وراثت‌پذیری‌های برآورد شده، انتخاب برای بهبود صفات کیفی و کمی پشم در این نژادها موثر خواهد بود.واژه‌های کلیدی: گوسفندبلوچی، آمیخته گری، پشم، پارامترهای ژنتیکی

Keywords

• گوسفندبلوچی
• آمیخته گری
• پشم
• پارامترهای ژنتیکی