تأثیر تکانه‌های ارزی بر روی توزیع درآمد در ایران: رهیافت تعادل عمومی محاسبه‌پذیر (CGE)

Abstract

نرخ ارز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متغیرهای کلان اقتصادی، بیانگر شرایط اقتصادی کشور بوده و به‌عنوان حلقه واسط بین اقتصاد داخلی و خارجی و در ارتباط با قیمت‏های داخلی؛ اثرات مستقیمی بر قیمت‌های صادراتی و وارداتی دارد و از این طریق متغیرهایی نظیر درآمد، مخارج مصرفی خانوار و توزیع درآمد خانوار را با تغییرات قابل ‌ملاحظه‏ای همراه می‌سازد. از این ‌رو، هدف مقاله حاضر، بررسی اثرات تکانه‌های نرخ ارز بر توزیع درآمد خانوارهای شهری و روستایی با استفاده از رهیافت تعادل عمومی محاسبه پذیر است؛ بدین منظور، پایه‌های آماری مدل فوق بر اساس ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 مرکز پژوهش‌های مجلس بنا نهاده شده و فرآیند تصریح معادلات و بستن مدل فوق نیز به‌صورت تعادلی و بر اساس مدل لافگرن تغییر و بسط داده شده است. در این راستا، ابتدا ناهمگنی خانوارها بر اساس پارامترهای تابع تقاضای مستخرج از تابع مطلوبیت استون گری بررسی شده و در مرحله بعد با واردکردن تکانه ارزی به مدل به میزان 10، 20 و 30 درصد، اثرات شوک ارزی بر توزیع درآمد خانوارها به تفکیک دهک‏های درآمدی شهری و روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی انجام ‌شده در این پژوهش، بیان‌گر آن است که افزایش نرخ ارز از 10 به 30 درصد، موجب کاهش متوسط مصرف حقیقی در دهک‌های درآمدی شهری از 4.94 درصد به 1.76 درصد و در دهک‌های درآمدی روستایی از 4.57 درصد به 1.15 درصد می‌شود و این تأثیر در خانوارهای شهری بیشتر از خانوارهای روستایی بوده که این امر، عاملی در جهت افزایش شاخص ضریب جینی در کشور بوده است.

Keywords

• رهیافت تعادل عمومی محاسبه پذیر
• نرخ ارز
• توزیع درآمد
• ماتریس حسابداری اجتماعی