اثر ورمی‏کمپوست و تلقیح میکوریزا بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سویا (Glycine max L.) تحت شرایط تنش کم‏آبی

Abstract

به منظور بررسی اثر مصرف کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سویا (Glycine max L.) در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم آباد در سال 1392 اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح پایه‏ بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل انجام آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و فاکتور فرعی شامل مدیریت تغذیه‏ای (عدم مصرف کودهای میکوریزا و ورمی‏کمپوست، تلقیح با کود زیستی میکوریزا گونه (Glomus hoi.)، مصرف پنج و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست، مصرف پنج و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا) بودند. نتایج نشان داد که بر همکنش تنش کم‏آبی × سطوح کودی بر دمای بالا و پایین سایه‏انداز بوته معنی‏دار بود. استفاده از کودهای تلفیقی در شرایط تنش کم‏آبی سبب کاهش دمای برگ‏های بوته گردید. تنش کم‏آبی منجر به کاهش صفات شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ و عددکلروفیل‏متر شد. در واکنش به سطوح کودی، بیشترین میزان شاخص سطح برگ و محتوای نسبی آب برگ در تیمارهای مصرف تلفیقی ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا به دست آمد. با افزایش تنش کم‏آبی میزان سرعت پر شدن دانه افزایش ولی طول دوره‏ مؤثر پر شدن دانه، وزن نهایی و عملکرد دانه کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه در تیمارهای مصرف تلفیقی پنج و 10 تن در هکتار ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا به دست آمد که به ترتیب 23 و 29 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. به نظر می‌رسد استفاده تلفیقی از کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا در مناطقی که در معرض تنش کم‏آبی هستند، از طریق بهبود شرایط فیزیولوژیک گیاه می‏تواند موجب بهبود شرایط رشد گیاه و حصول عملکرد بالاتر گردد.

Keywords

• تشتک تبخیر
• سرعت پر شدن دانه
• شاخص سطح برگ
• محتوای نسبی آب برگ