تحقیقات علوم قرآن و حدیث (Aug 2021)
پیش‌فرض‌ها و مبانی اعتبارسنجی روایات مهدوی در کتاب شریف منتخب‌الاثر
Abstract
فهم منطق حاکم بر اعتبارسنجی حدیث منوط به شناخت پیش‌فرض‌ها و مبانی هر رویکرد است. گزینش روایات مهدوی در کتاب منتخب‌الاثر که بر اساس خوانشی کل‌نگر و فراسندی صورت پذیرفته نه تنها روایات شیعه بلکه عامه را نیز در فرآیند قرینه‌یابی و به‌گزینی شرکت می‌دهد. از آنجا که درک صحیح از دستگاه فکر حدیثی کتاب، امکان ارزیابی‌‌های بعدی را فراهم می‌نماید، این پژوهش با عطف نظر به خلاء وجود طرحی از سازه و شبکه حاکم بر گزینش روایات در کتاب منتخب‌الاثر تألیف آیةالله العظمی صافی تلاش کرده تا با روش تحلیل مضمون، پیش‌فرض‌ها و مبانی حدیث‌شناختی کتاب را مشخص نماید. نتایج این پژوهش نشان داد اعتبارسنجی فراسندی روایات مهدوی در منتخب‌الاثر از پیش‌فرض‌های مهمی همچون اصل اولی در عدم حجیت خبر واحد در اعتقادات و توجه به روش‌شناسی قدما در طرق تحمل حدیث برخوردار است و به مبناهایی مانند قاعده امکان و طرح احتمالات تکیه دارد. نیز بازخوانی و فهم دقیق معیارهای جرح و تعدیل قدما و همچنین توجه به مبنای اثر محور متقدمان در ارزیابی و اخذ به حدیث، منجر به جریان اصالة البرائه در راویان مجهول منابع متقدم است. چارچوب‌ها و بستر فکری رویکرد قرینه‌گرای حدیثی منتخب‌الاثر، موجب گردیده تا چینش و اعتبارسنجی روایات مهدوی در این کتاب، از منطقی نظام‌مند بهره‌مند باشد که به رغم برخی تلقی‌ها نسبتی با ظاهرگرایی حدیثی ندارد؛ زیرا به وضوح از استانداردهای تعریف‌شده‌ای تبعیت می‌کند.
Keywords
