اثر جیره های غذایی پرانرژی غنی از کربوهیدرات یا منابع چربی محافظت شده بر عملکرد، بیان ژن‌ TNF- α و برخی فرآسنجه های خونی بره های نر نژاد طالشی و زل

Abstract

سابقه و هدف: چربی‏های قابل مصرف در محصولات حاصل از نشخوارکنندگان، به‌‌عنوان منبع اصلی تأمین ایزومرهای مختلف اسید لینولئیک مزدوج با طیف وسیعی از اثرات مثبت برای سلامت انسان مطرح هستند. نقش بیولوژیکی ایزومرهای مختلف اسید لینولئیک مزدوج و برخی ترکیبات پیش‌ساز از قبیل اسید رومنیک و واکسنیک اسید به‌طور گسترده‏ای مورد بررسی قرار گرفته است. عوامل مختلف ژنتیکی از جمله نوع نژاد به ‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تأثیر عوامل مختلف محیطی بر سطوح پلاسمایی، رشد، توزیع انرژی بین بافت‌های مختلف بدن و الگوی اسیدهای چرب و ترکیب شیمیایی لاشه به شمار می‌رود. تحقیقات متعددی در ارتباط با گاوهای شیری به نقش عوامل مختلف جیره غذایی از جمله اسیدهای چرب در تأثیر آن بر عملکرد و متابولسم انرژی وجود دارد. با این‌حال تحقیقات زیادی در ارتباط با سایر گونه‌های نشخوارکنندگان از جمله گوسفندان ایرانی و مقایسه بین گوسفندان دنبه‌دار و بدون دنبه در نوع پاسخ به منابع مختلف انرژی جیره وجود ندارد. بنابراین این طرح به منظور اثر جیره‌های غذایی پرانرژی غنی از کربوهیدرات یا منابع چربی محافظت شده بر عملکرد، بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا و برخی فرآسنجه‌های خونی در بره‌های نر نژاد طالشی و زل انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این پژوهش در یک دوره‌ی آزمایشی 116 روزه (14 روز عادت دهی و 102 روز نمونه‌برداری) انجام گرفت. در پایان دوره عادت‌دهی قبل از خوراک صبح، دام‌ها وزن کشی و به‌صورت انفرادی (6 راس بره‌ی نژاد طالشی و 6 راس بره‌ی نژاد زل برای هر تیمار) نگهداری شدند. جیره‌ی شاهد (جیره‌ی بدون مکمل چربی)، جیره‌ی حاوی 4 درصد مکمل چربی اشباع غنی از اسید استئاریک و جیره‌ی حاوی 4 درصد مکمل چربی غیر اشباع محافظت شده بود قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، چربی خام، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده‌ی خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی به روش توصیه شده اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: بیشترین میزان خوراک مصرفی نیز در انتهای دوره متعلق به بره‌های زل و طالشی مصرف‌کننده خوراک حاوی اسید چرب اشباع استئاریک بود. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی تحت تأثیر اثر چربی قرار گرفته است ولی اثر نژاد و اثر متقابل نژاد و نوع چربی بر قابلیت هضم آن‌ها تأثیری نداشت. اثر متقابل نژاد و چربی بر قابلیت هضم پروتئین خام و عصاره اتری، معنی‌دار بود (05/0>P). قابلیت هضم پروتئین خام تحت تأثیر نوع چربی قرار نگرفت. بیشترین قابلیت هضم پروتئین خام در تیمار چربی غیراشباع محافظت‌شده نژاد طالشی و کمترین مقدار در تیمار چربی غیراشباع محافظت‌شده زل مشاهده شد. بیشترین مقدار قابلیت هضم عصاره اتری در تیمار چربی غیراشباع محافظت‌شده طالشی مشاهده شد(05/0>P). بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا در چربی زیر جلدی بره‌های زل تیمار غیراشباع محافظت‌شده بیشتر بود (05/0>P). همچنین بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا در نمونه چربی دنبه و دم بره‌های طالشی تیمار غیراشباع محافظتی بیشتر و در بره‌های زل تیمار اسید استئاریک کمتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). تری گلیسیرید خون بره‌های پرواری زل و طالشی در طول دوره 16 هفته پروار تحت تأثیر متقابل عوامل تیمار در زمان، تیمار در نژاد و اثر متقابل سه گانه نژاد در تیمار در زمان قرار گرفت.نتیجه‌گیری: بطور کلی می‌توان نتیجه گرفت که افزودن مکمل چربی در جیره‌ی بره‌های نژاد طالشی و زل سبب بهبود فراسنجه‌های خونی و افزایش سیستم ایمنی با توجه به بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا و در نتیجه بهبود عملکرد می‌شود. با توجه به اینکه بهترین نتایج در تیمار مکمل چربی غیر اشباع محافظت شده به‌دست آمد بنابراین استفاده از این مکمل چربی در سطح چهار درصد در تغذیه بره‌های پرواری نژاد طالشی و زل پیشنهاد می‌شود. هرچند نیازمند مطالعات بیشتر در این زمینه می‌باشد.

Keywords

• بره دنبه دار
• التهاب
• منبع انرژی جیره غذایی
• بیان ژن