پژوهشنامه فلسفه دین (Nov 2024)
بخشش خطاهای اخلاقی در قرآن کریم و تبیین های تکاملی آنها
Abstract
انسان‌ها نسبت به انسان‌های دیگر انواع خطاهای اخلاقی انجام می‌دهند. یکی از واکنش‌های اخلاقی نسبت به این خطاها بخشش آن‌هاست. قرآن کریم توصیه نموده که برخی خطاها بخشیده شوند و برخی نشوند. نظریۀ تکامل به ویژه با انتخاب طبیعی تبیین‌هایی برای آن توصیه‌ها ارائه می‌کند. انتخاب طبیعی در سطوح مختلف عمل می‌کند. دو سطح مهم فرد و گروه است. بخشش به حفظ روابط ارزشمند زیستی با نزدیکان کمک می‌کند. بنابراین انتخاب فرد چنین بخشنده‌هایی را بر انتقام‌گیرندگان ترجیح می‌دهد. بخشش در آیات قرآن کریم فراتر از جبران است. تحقیقات در نظریۀ بازی هم نشان می‌دهد که چنین است، ولی در نهایت جبران را تقویت می‌کند. انتخاب گروه بین بخشش درونی‌ها و بیرونی‌ها، و بین درونی‌های رعایت‌کننده اخلاقیات گروهی و رعایت‌نکننده، و بین بیرونی‌های قابل درونی شدن و ناقابل تفکیک می‌نهد. توصیه‌های بخشش دشمن و خوبی کردن در برابر بدی او، یا نبخشیدن او را در قرآن کریم با این تفکیک‌ها بهتر می‌توان فهمید. انتخاب گروه فرهنگی هم گسترش توصیه‌های اخلاقی قرآن کریم دربارۀ بخشش را تبیین می‌کند.
Keywords
