ارزیابی سناریوهای بهینه‌ تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن بر واکنش هیدرولوژیک جریان در حوضه آبریز اهل ایمان

Abstract

تغییرات کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست محیطی در بیش‌تر حوضه‎ های آبریز است. در این تحقیق تغییرات روند هیدرولوژیکی جریان با سناریو تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز اهل ایمان با مساحت 7771 هکتار واقع در قسمت غربی استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. برای این‌منظور مدل هیدرولوژیکی SWAT برای منطقه مطالعاتی اجرا و با استفاده از الگوریتم SUFI2 واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج مدل با استفاده از ضرایب آماری R2، NS و RMSE ارزیابی شد که در دوره واسنجی این ضرایب آماری به‌ترتیب 75/0، 71/0 و 31/0 و در دوره اعتبارسنجی به‌ترتیب 71/0، 68/0 و 18/0 به‌دست آمدند که ضرایب آماری به‌دست آمده در هر دو دوره نشان‌دهنده بالا بودن عملکرد مدل در منطقه مطالعاتی جهت شبیه‌سازی رواناب است. بنابراین با توجه به پتانسیل و مشخصات منطقه تأثیر سناریوهای تغییرکاربری اراضی دیم کم‌بازده به مرتع، تبدیل 50 درصد زراعت آبی به باغ و تبدیل 40 درصد کاربری مرتع به زراعت دیم دبی جریان ماهانه خروجی از حوضه آبریز اهل ایمان مطالعه شد. نتایج نشان‌دهنده کاهش دبی متوسط (17 درصد) در سناریوی اول و افزایش دبی متوسط (36 درصد) در سناریوی دوم است. افزایش دبی متوسط در سناریو دوم نشان‌دهنده کاهش ذخیره آب زیرزمینی در منطقه است.

Keywords

• جریان رودخانه
• بیلان آب
• دبی ماهانه
• مدیریت آب
• مدل swat
• حوضه آبریزاهل ایمان