هنر اسلامی (Nov 2021)
نقد تکوینی پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» اثری از حبیب الله صادقی
Abstract
تابلوی هجران شمارۀ یک، اثر حبیبالله صادقی، بهمن‌ماه 1368 در ابعاد 260 در 140 سانتی‌متر و در کادری مستطیلی-افقی اجرا شد و تکنیک این اثر، میکس‌مدیاست. نوشتار حاضر بر آن است، با استفاده از روش نقد تکوینی به مطالعۀ پردۀ نقاشی هجران شمارۀ یک اثر حبیبالله صادقی- بهمثابه متنی تصویری بپردازد. در این روش نقد، به جای پرداختن به متن نهایی، مراحل تکوین متن، مورد بررسی قرار‌می‌گیرد. از این رو، به واسطۀ پیگیری عناصر و مستندات پیشامتنی و بررسی روابط میان آن‌ها با متون پیرامونی اعم از پیرامتن، فرامتن و پیش‌متن، علاوه بر شناسایی علل و عوامل دگرگونی پیشامتن‌های یک متن، فرآیند آفرینش و تکوین آن، بازسازی می‌شود. موضوعی که در این پژوهش، مطرح شده‌است، چگونگی فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» و عناصر برون‌متنی و درون‌متنی اثرگذار در شکل‌گیری این اثر است. لذا پس از تبیین روش نقد تکوینی، پردۀ نقاشی هجران از حبیبالله صادقی برمبنای الگوی نقد تکوینی، مورد تحلیل قرار گرفت. با تشریح روابط میان عناصر پیرامتنی، فرامتنی، پیش‌متنی و پیشامتنی، هم چنین رفتار تکوینی نقاش، مشخص گردید که در تکوین این تابلو، نقاش از اتود و اسکیس استفاده نموده است. به علاوه، این متن متأثر از دو پیرامتنِ رحلت امام و عناصر نگارگری است. از سوی دیگر، پیگیری عناصر پیشامتنی این اثر، بیان‌گر تأثیر «اسطورۀ هدف» بر سبک خلق عملی این تابلوی نقاشی است. این پژوهش از منظر هدف، بنیادی و از جهت روش، توصیفی-تحلیلی است که داده‌های آن به شیوۀ اسنادی و گفت و گوی حضوری جمع‌آوری شده است. اهداف پژوهش: تبیین کاربرد نقد تکوینی در مطالعۀ آثار نقاشی.شناسایی فرآیند تکوین پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» از حبیبالله صادقی.سؤالات پژوهش:فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» چگونه است؟2. کدام عناصر برون‌متنی و درون‌متنی در فرآیند تکوین آن، اثرگذار بوده‌اند؟
Keywords
