پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی (Feb 2023)

تنوع ژنتیکی جدایه‏ های گونه Colletotrichum fructicola با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR و بررسی کارآمدی این تکنیک در تفکیک این گونه از برخی از گونه ‏های جنس Colletotrichum

  • سمیه اکبرزاده,
  • علیرضا علیزاده,
  • عبداله احمدپور,
  • اکبر شیرزاد

DOI
https://doi.org/10.22034/arpp.2022.15600
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 4
pp. 43 – 61

Abstract

Read online

در این پژوهش تنوع ژنتیکی 70 جدایه Colletotrichum fructicola بدست آمده از علایم لکه‌برگی روی انواع گیاهان اهلی و وحشی در مناطق مختلف سه استان شمالی ایران شامل گیلان، مازندران و گلستان با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR بررسی شد. تجزیه و تحلیل خوشه ‏ای نتایج حاصل از انگشت‏ نگاری DNA با استفاده از پنج آغازگر ISSR برای 70 جدایه‏ C. fructicola به خوبی توانست روابط ژنتیکی بین جدایه‏ ها را نشان دهد. بر این اساس تعداد 70 جدایه در قالب هشت دودمان همسان ه­ای از هم تفکیک شدند. این نتایج نشان داد تنوع ژنتیکی زیادی بین جدایه‏ های این گونه قارچی وجود دارد. هیچ ارتباط مستقیمی بین گروه‏ های انگشت ‏نگاری DNA و منشاء جغرافیایی و میزبانی جدایه ‏ها مشاهده نشد. به منظور ارزیابی کارآمدی نشانگر مولکولی ISSR در تمایز و تفکیک جدایه ­های C. fructicola از جدایه­ های، برخی گونه‏ های نزدیک و غالب جنس Colletotrichum، انگشت ­نگاری DNA با استفاده از این نشانگر مولکولی برای 89 جدایه شامل 85 جدایه C. fructicola، دو جدایه C. gloeosporioides، یک جدایه C. aenigma و یک جدایه C. karstii انجام شد. بر اساس مقایسه الگوی انگشت‌نگاری DNA و فنوگرام ترسیم شده تعداد 89 جدایه در سطح تشابه ژنتیکی 70 درصد در چهار گروه اصلی (A-D) قرار گرفتند. به طوری که جدایه ‏های دودمان ‏های همسانه­ای A-D به ترتیب به گونه‏های C. karstii، C. fructicola، C. gloeosporioides و C. aenigma تعلق داشتند. برای اطمینان از صحت شناسایی، تعداد 28 جدایه از دودمان‏ های کلونی مختلف به عنوان نماینده برای شناسایی مولکولی بر اساس تعیین توالی ناحیه ژنی بتاتوبولین (TUB2) و فاصله بین ژنی APN2/MAT1 (ApMAT) انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل تبارزایی صحت شناسایی و نیز کارآمدی نشانگر مولکولی ISSR به عنوان یک ابزار مفید در گروه ­بندی و تفکیک برخی گونه ‏های غالب جنس Colletotrichum را نشان داد.

Keywords