زبان و ادب فارسی (Feb 2025)
شهِ نوذری در روایات ملی (طوس در اسطوره، حماسه و تاریخ)
Abstract
روایات طوس، پهلوان و شاه‌زادۀ نوذری، از روزگار اوستا تا دوران تدوین متون تاریخی و حماسۀ ملی ایران، دست‌خوش دگرگونی‌های بسیاری شده است. طوس که در اوستا، پهلوانی نام‌آور و یلی جنگ‌جو معرفی شده، در شاهنامۀ فردوسی شاه‌زاده‌ای است که از پادشاهی دور مانده و به بی‌خردی و سبک‌سری شهره شده است. این دوگانگی شخصیتی می‌تواند برآمده از تفاوت‌هایی باشد که در روایات خاندان نوذر دیده می‌شود. شرح فردوسی از روایات نوذریان با متون پیش و پس از شاهنامه تفاوت‌های بسیاری دارد. کردارهای گوناگون شخصیت‌های اسطوره‌ای-حماسی در حوزۀ تغییرات ناشی از سیر اسطوره، فرایند تکامل حماسه و نیز اختلاف روایات قابل بررسی است. در این پژوهش با بررسی روایاتِ مربوط به طوس (از اوستا تا متن‌های تاریخی)، تصویر روشن‌تری از او ارائه و دربارۀ تغییرات کار و کردار طوس در گذار از اسطوره به حماسه و دلایل این دگرگونی بحث شده است.کلیدواژه: طوس، شاهنامه، اسطوره، حماسه، متون تاریخی.
Keywords
