Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ) ile Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ)’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ebeveyn-çocuk etkileşimlerini, ebeveyn ve çocuk etkileşimsel davranışları açısından değerlendirebilmek için Mahoney (2008), tarafından geliştirilen Ebeveyn Davranışını Değerlendirme ÖlçeğiEDDÖ (Maternal Behavior Rating Scale-MBRS) ile Mahoney ve Wheeden (1999) tarafından geliştirilen Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği-ÇDDÖ (Child Behavior Rating Scale-CBRS)’nin uyarlama çalışmasını (geçerlik ve güvenirlik) yapmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 123 anne-çocuk çifti oluşturmaktadır. Çalışma grubunda yer alan çocukların 93’ü erkek, 30’u ise kızdır. Çocukların yaşları 18 ay ile 72 ay arasında değişirken (X=49 ay, ss=11.9), annelerin yaşları ise 21 yıl ile 65 yıl arasında değişmektedir (X=32 yıl, ss=6.3). Çalışmada anne ve çocuklara ilişkin demografik veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen bir bilgi formu ile toplanmıştır. Anne-çocuk etkileşimleri ise ortalama 15 dakikalık serbest oyun bağlamında video kaydına alınmıştır. EDDÖ ve ÇDDÖ’nün öncelikle yapı, kavram ve dil eşitliği sağlanmış, daha sonra geçerliğe ilişkin açımlayıcı/keşfedici faktör analizi ve madde analizi yapılmıştır. Ölçeklerin güvenirliği iç tutarlık katsayısı (Cronbach Alpha) hesaplanarak incelenmiştir. Bulgular 12 maddelik EDDÖ’nün 3 alt faktörde toplandığını; 7 maddelik ÇDDÖ’nün ise 2 alt faktörde toplandığını göstermiştir. EDDÖ ve ÇDDÖ’yü oluşturan alt ölçeklerin güvenirliklerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, EDDÖ ve ÇDDÖ’nün Türkiye’de ebeveyn-çocuk etkileşimlerini hem ebeveynlerin hem de çocukların davranışları bakımından değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir ölçekler olduğu görülmüştür

Keywords

• ebeveyn davranışını değerlendirme ölçeği
• çocuk davranışını değerlendirme ölçeği
• ifade edici dilde gerilik
• gelişimsel gerilik
• ebeveyn-çocuk etkileşimi
• etkileşimsel davranışları değerlendirme.