Internet Archaeology (Dec 2022)
Archaeological Excavations on the SCPX Pipeline, Azerbaijan 2013-2018
Abstract
The South Caucasus Pipeline Expansion (SCPX) is a pipeline built to carry gas from the Caspian Sea basin across Azerbaijan through Georgia for onward transmission to Turkey and Europe. Completed in 2018, the SCPX follows the line of the earlier BTC and SCP pipelines across Azerbaijan. The project included an archaeological programme that supplemented the discoveries of the earlier two projects. The results were very similar, but were significantly different from the earlier work. The SCPX work was carried out on 48 locations using a team of national and international archaeologists. Chalcolithic material was again found at Poylu, Xocaxan and Ağılı Dərə. The Kür-Araz culture of the early Bronze Age was indicated with burials at Soyuqbulaq and Tovuzçay. The Xocalı-Gədəbəy culture of the late Bronze Age early Iron Age is well represented with a cemetery found at Tovuzçay II and the kurgans at Borsunlu Camp. Antique period jar grave cemeteries were found in the Yevlax area at Əmirarx, Bəyimsarov, Səmədabad and Yaldili. Medieval settlement sites were excavated at Əmirarx, Faxrali, Lək and Hacialili. The major discovery of the project was the medieval castle at Kərpiclitəpə. This was a rectangular structure with towers at each corner and evidence of occupation that probably ended with the Mongol invasion. The report is structured as an introduction to the project, with a brief summary of excavations. The detail for each site can be accessed in the report by links to the archive on the ADS website in a similar form to the BTC/SCP project report. The reader can thus access all the information for each site together with detailed analysis of radiocarbon and other analyses of the sites for all the work in that area from the various projects. Taken as a whole, the work on the three projects provides a means to comprehend part of the very broad early history of northwest Azerbaijan. Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin Genişləndirilməsi (CQBKG) qazin Azərbaycan ərazisindən keçməklə Xəzər dənizi hövzəsindən Gürcüstana, oradan isə Türkiyəyə və Avropaya nəql edilməsi üçün inşa edilmiş boru kəməridir. 2018-ci ildə tamamlanmiş CQBKG boru kəməri Azərbaycan ərazisi boyunca ondan əvvəl inşa edilmiş BTC və CQBK boru kəmərlərinin marşrutu boyunca uzanir. Bu layihə əvvəlki iki layihənin aşkar etdiyi tapintilara əlavə olan bir arxeoloji proqrami əhatə edirdi. Nəticələr çox oxşar olsa da, lakin əvvəlki işlərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. CQBKG ilə əlaqədar işlər yerli və xarici arxeoloqlardan ibarət komandanın iştirakı ilə 48 yerdə aparılıb. Poylu, Xocaxan və Ağılı Dərədə yenidən xalkolit (eneolit) dövrünə aid material aşkar edilib. Erkən Tunc dövrünə aid Kür-Araz mədəniyyəti barədə məlumat Soyuqbulaq və Tovuzçayda aparılmış arxeoloji qazıntilar zamanı tapılmış məzarlıqlarda yer almışdır. Son Tunc dövrü, erkən Dəmir dövrünün Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti barədə məlumatlar II Tovuzçayda tapılmış qəbiristanlıq və Borsunlu düşərgəsindəki kurqanlarda yetərincə öz əksini tapıb. Yevlax ərazisində Əmirarx, Bəyimsarov, Səmədabad və Yaldilidə antik dövrə aid küp qəbiristanlıqları aşkar edilib. Əmirarx, Faxralı, Lək və Hacıalılıda orta əsr yaşayış məskənlərində qazıntı işləri aparılıb. Layihə çərçivəsində əsas arxeoloji tapıntı orta əsrlərə aid Kərpiclitəpədə aşkar olunmuş qaladır. Bu, düzbucaqlı bir quruluşa malik, hər küncündə qüllələri olan, çox güman ki, monqol istilası zamanı dağıdılan yaşayış məntəqəsinin qalıqlarıdır. Bu hesabat qazıntıların qısa xülasəsi verilməklə layihəyə giriş kimi tərtib edilib. Hesabatda hər bir abidəyə aid ətraflı məlumatı BTC/CQBK layihəsinin hesabatına oxşar formada ADS veb-saytındakı arxivə keçidlər vasitəsilə əldə etmək olar. Beləliklə, oxucu müxtəlif layihələr çərçivəsində bu ərazidə aparılmış arxeoloji qazıntilarla əlaqədar ətraflı radiokarbon analizləri və digər tədqiqat işləri ilə birlikdə hər bir abidəyə aid bütün məlumatları əldə edə bilər. Ümumilikdə, üç layihə çərçivəsində aparılmış işlər Azərbaycanın şimal-qərbinin çox geniş əhatəli erkən tarixinin bir hissəsini araşdırmaq imkanı verir.
Keywords
