Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2004)
KIRAATLERİN ORTAYA ÇIKIŞI MESELESiNE YENi(DEN) BiR BAKlŞ
Abstract
Kıraatler mes'elesi, Tefsir Usülü' ve Tarihi'nin en çok tartışılan konularıarasındadır. Buna sebep de: kıraallerin doğuşuna ortam.hazırladığı bildirilen ögelerinve dayanakların sıhhatte~ı yoksun olması. onlara ait bilgi birikiminin yetersiz kalması,var olan malzemenin kapalılık içermesi ve bunların kendi aralarında bazen çelişkili birdurum arzetmesi gibi hı:ısuslar.dır. Buna rağmen biz, kıraatlere, gözardı edilemeyecekve yok sayılamayacak kadar kesin bir olgu olarak bakmaktayız.Nitekim bu peşin benimsayişten yola çıkarak diyoruz ki. ne olursa olsun;Kıraat artık bir ilim stallısündedir ve bunun konusu olan kıraatler de müslümancamianın vazgeçilmez bir gerçeğidir. Ortaya çıkış biçimleri, nedenleri ve gerek Islamalimlerini, gerekse batılı lıilinı adamlarını oldukça fazla meşgul etmesi bir yana; H. ll.asırdan itibaren Kur'an-ı l<erim'in birden çok ve çeşitli lehçe ve şiveyle kıraat edilirolması, qdeta resmi bir niteliğe büründü. Zira bu çağın sonlarına doğru kıraallerinkabuı" ve red esasları belirlendi ve sayıları sınırlandırıldı; üzerinde anlaşma sağlanankıraaUer meşruiyet kazamlı, diğerleri ise zamanla unutuldu ve yok olmaya terk edildi.Bu gelişmelerin ardından yazılı edebiyatını da oluşturan yeni bir disiplin doğdu. O da"Kıraat llmi"dir. Dolayısıyla H. IV. yüzyılda Din Bilimleri halkasına katılan' Kıraat,Tecvid'i de bünyesine alarak Kur'an okumayı öğrenmenin yegane aracı halinegelmiştir.Bu makalede biz, objektif bir yaklaşım örneği sergilayerek öteden berigeleneksel anlayış sahiplerince kıraallerin var oluşuna kaynaklık yaptığına inanılannasslar ile onlara makblıliyet ve meşruiyet kazandıran şartlara (ki, bunların hepsiklasik literatürümüzde ıııevcuttur) eleştirel açıdan bakmaya ve farklı bir açılımsunmaya çalıştık
