مقایسه تأثیر تمرینات ذهن‌آگاهی و بیوفیدبک-آرام‌سازی بر اضطراب و افسردگی افراد سالمند

Abstract

هدف از این پژوهش، مقایسه تأثیر تمرینات ذهن آگاهی و بیوفیدبک-آرام‌سازی بر اضطراب و افسردگی سالمندان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان سالمند ساکن منطقه یک تهران در بهار 1398می شد. 33 زن سالمند (سه گروه 11نفری) به طور داوطلبانه انتخاب شدند. بر اساس نمره پیش‌آزمون اضطراب و افسردگی به سه گروه همگن 11 نفری ذهن آگاهی، بیوفیدبک-آرام‌سازی و کنترل تقسیم شدند. برای اندازه‌گیری اضطراب سالمندان از پرسشنامه اضطراب بک(Beck 1996) و برای افسردگی از پرسشنامه افسردگی بک( 1996 Beck) قبل و بعد از اعمال مداخلات استفاده شد. گروه ذهن آگاهی تمرینات ذهن آگاهی، گروه بیوفیدبک- آرامسازی ترکیب تمرینات بیوفیدبک - آرامسازی(چهار هفته‌ی سه جلسه‌ای) دریافت کردند. گروه کنترل در هیچ تمرینی شرکت نکرد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس و آزمون تی همبسته استفاده شد. اضطراب، افسردگی در بین گروه ها تفاوت معنادار داشتند(001/ p ). تمرینات ذهن آگاهی و بیوفیدبک-آرامسازی باعث بهبود و کاهش افسردگی و اضطراب سالمندان شد. اما بین اثر بخشی این تمرینات تفاوتی مشاهده نشد با توجه به اجرای راحت تر و به صرفه تر تمرینات ذهن آگاهی می توان تمرینات ذهن آگاهی را رویکردی کارآمد همانند تمرینات بیوفیدبک در نظر گرفت.

Keywords

• ذهن آگاهی
• بیوفیدبک-آرام‌سازی
• اضطراب
• سالمندی