Cumhuriyet İlahiyat Dergisi (Jun 2023)
Allah’ın Kulların İrâdî Fiillerini Önceden Bilmediğini Öne Süren Görüşün Tefsir İlmi Açısından Kritiği
Abstract
Kur'ân-ı Kerim'deki bazı ayetler ilk bakışta Cenâb-ı Hakk'ın bir takım şeyleri sonradan bilmekte olduğu şeklinde anlaşılabilecek yapıdadır. Bu gibi ayetlerden hareketle Cenâb-ı Hakk'ın kulların irâdî fiillerini sonradan bildiği öne sürülmüştür. Tarihi kökeni Cehmiyye'ye kadar uzanan bu görüş günümüzde Abdülaziz Bayındır tarafından savunulmaktadır. Konuyla ilgili temel referans olarak gösterdiği ayetleri zahiri anlamları üzerinden anlayan ve açıklayan bir yaklaşımı benimseyen Abdülaziz Bayındır, başta Muhammed sûresinin otuz birinci ayeti ile benzer mefhumdaki diğer ayetlerin Allah'ın kulların ihtiyârî fiillerini önceden bilmediğine delâlet ettiğini öne sürmektedir. Bu çalışmada tefsir ilminin temel usûl kaideleri çerçevesinde Bayındır'ın görüşlerine gerekçe olarak sunduğu aklî ve naklî deliller incelenmiştir. Çalışmamızda tahlîl ve eleştiri yöntemi benimsenmiştir. Bayındır'ın tezine dayanak olarak incelediği ayetleri yorumlarken ortaya koyduğu usûlün farklı ayetler üzerinden sağlaması yapılmış, bu usûlün isabetli ve sahih bir anlama ve yorumlama metodolojisi sunmadığı görülmüştür. Bayındır'ın tezine dayanak olarak öne sürdüğü ayetlerin Allah'ın kulların irâdî fiillerini sonradan bildiğine değil, ezelî ilminde bildiği şeyleri ortaya çıkarmasına delâlet ettiği görülmüştür.
Keywords
