پژوهش در نشخوارکنندگان (Feb 2022)
تأثیر منابع معدنی، آلی و نانو روی بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های خونی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در بره‌های سنجابی
Abstract
عنصر روی یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین عناصر کم‌مصرف بوده که در بسیاری از فرآیندهای زیستی مانند فعالیت آنزیم‌ها و هورمون‌ها، پایداری غشاهای سلولی، بیان ژن، تقسیم سلولی و دفاع آنتی‌اکسیدانی نقش حیاتی دارد. این ماده معدنی ازنظر کمیت پس از آهن دومین عنصر کمیاب موجود در بدن است و به‌طور ضعیفی در بافت‌های بدن ذخیره می‌شود لذا مصرف مداوم آن در جیره غذایی برای حفظ عملکردهای طبیعی و فیزیولوژیکی ضروری است؛ بنابراین، این آزمایش با هدف مقایسه اثرات مکمل کردن شکل‌های نانو (نانواکسیدروی)، آلی (روی‌پلی‌ساکارید) و معدنی (سولفات‌روی) عنصر کم‌مصرف روی بر عملکرد، وضعیت آنتی‌اکسیدانی و برخی فراسنجه‌های خونی بره‌های در حال رشد نژاد سنجابی انجام شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش بر روی تعداد 20 رأس بره نر سنجابی (سن تقریبی 5/4 ماه و میانگین وزن 1/1±55/29 کیلوگرم) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد تیمارها شامل 1) گروه شاهد (جیره غذایی پایه فاقد مکمل روی)، 2) گروه سولفات روی، 3) گروه روی‌پلی‌ساکارید 4) گروه نانو اکسید روی و مقدار روی اضافه‌شده در هر گروه آزمایشی 20 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. جیره غذایی به‌صورت آزاد و در دو نوبت صبح و عصر به مدت 60 روز در اختیار بره‌ها قرار گرفت. به‌منظور بررسی عملکرد رشد، وزن‌کشی در ابتدای آزمایش و سپس با فواصل 15 روزه انجام شد. جهت تعیین مقدار ماده خشک مصرفی، میزان خوراک داده‌شده و پسماند آن برای هر دام به‌صورت روزانه اندازه‌گیری شد. همچنین جهت اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی و وضعیت آنتی‌اکسیدانی، خون‌گیری در روز اول، 30 و 60 آزمایش انجام شد.یافته‌ها: استفاده از مکمل روی به شکل‌های مختلف تأثیری بر عملکرد رشد بره‌ها نداشت (05/0P)، ولی تأثیر معنی‌داری بر غلظت مس و آهن پلاسما و کلسیم و فسفر سرم خون نداشت (05/0P). علی‌رغم کاهش شاخص مالون‌دی‌آلدئید سرم در گروه‌های مکمل شده با روی نسبت به تیمار شاهد این اختلاف تنها در گروه نانو اکسید روی معنی‌دار بود (05/0>P). استفاده از شکل‌های مختلف عنصر روی تأثیری بر ظرفیت تام آنتی‌اکسیدانی نداشت (05/0<P).نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد، صرف‌نظر از شکل منبع روی، افزودن 20 میلی‌گرم روی در کیلوگرم ماده خشک، به جیره پایه بره‌های در حال رشد، سبب بهبود وضعیت روی پلاسما و افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز شد، در حالیکه استفاده از نانوروی در کاهش شاخص مالون‌دی‌آلدئید، نسبت به سایر شکل‌های روی (معدنی و آلی) مؤثرتر بود.
Keywords
