MÂTÜRÎDÎ’DE TEFSİR TE’VÎL AYRIMI MESELESİ

Abstract

Mâtürîdî (ö. 333/944)Te’vîlâtü’l-Kur’ân adlı eserinin mukaddimesinde tefsiri te’vîlden ayırmıştır.Buna göre tefsir sahabenin işidir. Onlar nüzule şahit oldukları için âyetlerinmanalarını anlamışlardır. Bu nedenle onların âyetlere yönelik rivayetleribağlayıcıdır. Buna rağmen Mâtürîdî, iki yüzden fazla meselede sahaberivayetlerine rağmen bazen görüş bildirmiş bazen de söz konusu haberlerireddetmiştir. Bu ise ilk etapta onun kendisiyle çeliştiği sonucuna varmaktadır.Çalışmamız o kendisiyle çelişmiş midir yoksa bu ayrımın farklı bir amacı mıvardır sorusuna odaklanmıştır. İlk bölümde Mâtürîdî’nin sahabe tanımı veonlardan gelen haberlerin sayısı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümdeMâtürîdî’nin hangi gerekçelerden hareketle söz konusu haberlere rağmen görüşbildirdiği yahut onları reddettiği konu edilmiştir. Son bölümde ise onu tefsirte’vîl ayrımına sevk eden etkenler ele alınmıştır. Neticede Mâtürîdî’ninkendisiyle çelişmediği ve tefsir şartlarını taşımayan sahabenin rivayetlerinite’vîl olarak değerlendirdiği görülmektedir.Ayrıca bu ayrım, nüzuleşahit olmayan sahâbînin âyete dair ifadesiyle fakihin ifadesi arasında birfarkın bulunmadığını da söylemektedir.