پژوهش ادبیات معاصر جهان (Jan 2020)
بررسی و مقایسة ترجمه رباعیات خیام از فیتزجرالد با ترجمه پیتر ایوری و جان هیث))
Abstract
ترجمة ادبی و به‌ویژه ترجمة شعر از حساسیت و دشواری ویژه‌ای برخوردار است تا آنجا که برخی آن را امکان‌ناپذیر دانسته‌اند. در این میان شعر فارسی با برخورداری از ظرایف، صنایع ادبی و وزن و عروض ویژه خود، ترجمه‌پذیری خود را سخت‌تر کرده است. رباعیات خیام نیز یکی از شاهکارهای ادبی است که سرشار از روح فرهنگ ایرانی است و به آسانی تن به ترجمه نمی‌دهد. با این وجود مترجمان زیادی از زبان‌های مختلف، سعی کرده‌اند تا این اشعار را به زبان خود ترجمه کنند. از میان آن‌ها، می‌توان ترجمة انگلیسی ادوارد فیتزجرالد و پیتر ایوری و جان هیث استابس از رباعیات خیام را نام برد. ترجمة ادوارد فیتزجرالد آزاد و ترجمة ایوری و هیث تحت‌اللفظی است و حدود صد سال بعد از ترجمة فیتزجرالد صورت گرفته است. در این پژوهش به بررسی و مقایسة ترجمة فیتزجرالد با ترجمة ایوری و هیث می‌پردازیم تا نکات ضعف و قوت هر کدام نشان داده شود و این نکته معلوم شود که کدام ترجمه در انتقال مفاهیم مورد نظر خیام موفق‌تر بوده و کدام مترجم مفهوم رباعیات را بهتر فهمیده است. کدام ترجمه یک ترجمة تحت‌اللفظی است و مترجمان تا چه حد مفاهیم رباعیات را مطابق فرهنگ خود ترجمه کرده‌اند و به اصطلاح بومی‌سازی تا چه حد در ترجمة مترجمان تاثیر گذاشته است؟ گلایه‌های و اعتراض‌های خیام تا چه حد در ترجمه منعکس گردیده و سرانجام اینکه کدام ترجمه را می‌توان معادل رباعیات خیام در نظر گرفت، نه برداشتی آزاد از شعر او.
Keywords
