Islām va ̒ulūm-i ijtimā̒ī (Mar 2023)
تحول معنای علم از فائز به غالب و شکلگیری نظام آموزش عمومی جدید
Abstract
مدعای اصلی ما این است که در دوره معاصر ایران، معنای علم که در تجربه تاریخی مسلمانان همواره «علم فائز» بوده به «علم غالب» تغییر پیدا کرده است. مفهوم «علم» یکی از مفاهیم بنیادین فرهنگ اسلامی است و تغییر در معنای آن در دوره معاصر ایران، سبب به‌وجود آمدن تحولات فرهنگی عظیمی شده و به‌دنبال خود ساختارهای جدیدی را نیز به‌وجود آورده است. نظام آموزش عمومی کشور ازجمله این ساختارهای نوظهور است. نظام آموزش عمومی از ابتدای شکلگیری آن تاکنون همواره متأثر از معنای جدید علم بوده و براساساین، به‌عنوان بزرگ‌ترین و اصلیترین منبع تولید معنای «علم غالب» در حال تبلیغ و ترویج این معنای از علم در سطح کشور است. دانشآموزان در ابتدای ورود به نظام آموزش عمومی کشور با معنای «علم غالب» آشنا میشوند و کسب این علم، به یکی از اولویتهای اصلی آنها تبدیل میشود. نظام آموزش عمومی کشور با ارجحیت دادن به علوم طبیعی و تجربی که قرابت بیشتری با معنای علم غالب دارند، دیگر علوم دینی را از مدار علم بودن خارج کرده و با تبلیغ و ترویج معنای علم غالب، به‌عنوان سدی محکم، مانع از ارتباط برقرارکردن دانشآموزان با معنای تاریخی علم یا همان علم فائز شده است.
Keywords
