تطابق اندیشه¬ها و باورهای کلامی – حکمی ابن شبل بغدادی و فردوسی

Abstract

یکی از سخنورانی که در ادب تازی ظهور کرده، امّا رسماً او را به شاعری نمی­شناخته­اند، حسین بن عبدالله بن شبل بغدادی است، که تقریباً، هفتاد سال پس از فردوسی می­زیسته است. برخلاف ابن شبل، فردوسی یکی از بزرگ­ترین و شناخته شده­ترین شاعران فارسی زبانِ ایرانی است، که البته پیوسته نام او با عنوان حکیم آمیخته بوده است. در این مقاله، تلاش نویسندگان بر این بوده که بدون وارد شدن به نقد مفاهیم و درونمایه­های شعر دو شاعر، سنجشی میان اندیشه­ها و باورهای کلامی – حکمی این دو شاعر انجام دهند، تا قرابت و نزدیکی فکری این دو، هر چه بیشتر روشن گردد. در این فرصت مفاهیمی چون: نقش سپهر در هستی، ناکارآمدی خرد، مرگ و بدبینی، وجود شرّ در هستی، پیوند آدم و جبر و اختیارِ آدمی؛ در نظرگاه دو شاعر بر رسیده خواهد شد.این دو شاعر خود را اسیر خدای زمان(زروان) می­بینند. دهر را قدیم ذاتی و زمانی می­دانند و با بدبینی، سرانجام آدمی را رنج و مرگ عنوان می­کنند.

Keywords

• ابن شبل، فردوسی، زروانیّه، دهریه.