هستان نگاری تحکیم خانواده مبتنی بر منابع دانش در حوزۀ مطالعات زنان در ایران (FamilyOnto)

Abstract

این پژوهش با هدف طراحی هستان‌نگاری «تحکیم خانواده، با استخراج مفاهیم و روابط بین آنها از منابع دانش حوزه مطالعات زنان (گرایش علوم اجتماعی) در ایران انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از روش تحلیل ‌حوزه (رویکرد آشولد و گرونینگر) و هم‌چنین از روش دلفی برای تأیید مفاهیم و تأیید نهایی هستان‌نگاری استفاده شد. از جامعه آماری، شامل 792 کتاب و 2144 مقاله علمی ـ پژوهشی، تعداد 9295 مفهوم عینی و ضمنی استخراج شد و پس از دسته‌بندی، استانداردسازی و سپس نظرسنجی مفاهیم طی پالایش ‌دلفی، نخستین مدل مفهومی حوزه «تحکیم خانواده» شکل گرفت. این مدل شامل یک هسته مفهومی، 3 مفهوم، 9 مقوله، 24 زیرمقوله و 66 زیرمفهوم بود. درخت هستان‌نگاری با ایجاد روابط بر مبنای وزن کلمات ‌کلیدی، با یک هسته ‌مفهومی، دو رده اصلی، 110 رده فرعی و 199 زیررده ایجاد شد و در مجموع با 212 رابطه سلسله‌مراتبی و ویژگی شیء، روابط معنایی بین مفاهیم برقرار شد. این مصنوع در نرم‌افزار 5.5 protégé اجرا شد و با افزونه‌های OntoGraf، OWLViz و VOWL قابل نمایش شد. هستان‌نگاری FamilyOnto به عنوان یک سند راهبردی در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آینده مدل‌سازی ‌مفهومی حوزه مطالعات زنان تأثیرگذار است، هم‌چنین، به عنوان ابزاری برای ذخیره و بازیابی معنایی مؤثر کاربران و در تعاملات پژوهشی متخصصان حوزه، مفید است.

Keywords

• بازیابی اطلاعات
• تحکیم ‌خانواده
• مدل‌سازی مفهومی
• مطالعات زنان در ایران
• هستان‌نگاری