Burdur İlahiyat Dergisi (Jun 2023)
Yaşlılıkla İlgili Atasözü ve Deyimlerin Dindar, Muhafazakâr Yaşlıların Dünyasındaki İzdüşümleri
Abstract
Atasözleri, uzun bir süreçte toplumların tecrübelerinden şekillenmiş, bir durumu ya da düşünceyi ifade etmek için kullanılan çarpıcı sözlerdir. Bu sözler, hangi millete ait olursa olsun insanlığın ortak dilidir. Atasözleri, tarihsel süreçte işlevselliğini yitirmediğinden nesilden nesile aktarıla gelmiş sözlü kültürün öne çıkan araçlarından birisidir. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de sözlü kültürün önemli taşıyıcı aktörlerinden birisi yaşlılardır. Söz konusu grup, yaşlılığı tanımlamak için atasözü ve deyimlere sıkça başvurmaktadır. Bu bağlamda araştırma, 65 yaş üstü bireylerin kendi yaşamlarını ve yaşlılık olgusunu tanımlarken atasözü ve deyimleri nasıl kullandığının cevabını aramaktadır. Bunun için 65 yaş ve üstü dindar, muhafazakâr bireylerin sosyal medya hesaplarında siber etnografik gözlem yapılmıştır. Ayrıca Antalya ili merkezli kendini dindar, muhafazakâr kabul eden 65 yaş ve üstündeki bireylerle yaşlılıkla ilgili derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı yaşlıların kendilerini tanımlarken atasözleri ve deyimleri hangi bağlamlarda kullandığının analizini yapmaktır. Bu gayeyle 20 erkek 13 kadınla görüşülmüştür. Araştırmada 65-84 yaş aralığında kişilerden veriler toplanmış bu verilerin analizi yapıldığında görüştüğümüz kişilerin yaşlılıkla ilgili konuşmalarda sıklıkla atasözü ve deyimlere müracaat ettiği görülmüştür. Örneklemimizdeki bireylerin kullandığı atasözü ve deyimlerde yaşlılık, bilgelik ve tecrübe dönemi olarak kullanılmıştır. Yine bedensel güçsüzlük nedeniyle bir mekâna bağlılığı artan yaşlılar toplum açısından olumsuz olarak algılanan bu durumu ruh ve beden ayrımı yapan atasözü ve deyimler aracılığıyla aşmıştır.
