Badanie kliniczne młodego sportowca – punkt widzenia kardiologa sportowego

Abstract

Aktywność fizyczna stanowi jeden z podstawowych warunków dobrego stanu zdrowia, a w przypadku dzieci i młodzieży także niezbędny element prawidłowego rozwoju somatycznego, psychomotorycznego i funkcjo‑ nalnego. Regularny trening sportowy korzystnie wpływa na stan czynnościowy organizmu, a w szczególności układu krążenia. Z drugiej strony intensywny wysiłek fizyczny może być także mechanizmem spustowym dla zagrażających życiu arytmii u sportowców z nierozpoznaną wcześniej chorobą serca. Fundamentalną rolę w sporcie wyczynowym odgrywają badania sportowo‑lekarskie, zarówno wstępne – przed rozpoczęciem aktywności sportowej, jak i okresowe – w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego. W ocenie stanu zdrowia osoby aktywnej fizycznie szczególne miejsce zajmuje badanie układu krążenia, uwzględniające, poza ukierun‑ kowanym wywiadem, m.in. osłuchiwanie serca w różnych pozycjach ciała, badanie tętna obwodowego, pomiar ciśnienia tętniczego, a także poszukiwanie objawów fenotypowych zespołu Marfana. Badanie przedmiotowe pozwala na ocenę zmian adaptacyjnych układu krążenia zachodzących pod wpływem długotrwałego trenin‑ gu sportowego, z których najbardziej charakterystyczne są powiększenie serca (efekt zwiększenia grubości mięśnia sercowego z poszerzeniem światła lewej komory) oraz wolna spoczynkowa czynność serca. Ważna jest także umiejętność identyfikacji objawów wskazujących na organiczną chorobę układu krążenia, która może doprowadzić do nagłej śmierci sercowej. Celem niniejszej pracy jest dostarczenie pediatrom i lekarzom rodzinnym informacji pozwalających na właściwą ocenę fizjologicznych, adaptacyjnych zmian zachodzących w układzie krążenia pod wpływem długotrwałego treningu sportowego, a także ułatwiających identyfikację stanów chorobowych, będących przeciwwskazaniem do sportu wyczynowego.

Keywords

• układ krążenia
• wywiad chorobowy
• badanie fizykalne
• młodzi sportowcy
• nagła śmierć sercowa