بررسی مقایسه‌ای فراوانی و شدت نوزموزیس بر اساس نمونه‌های تکی و ترکیبی زنبورهای زنده در زنبورستان‌های شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی

Abstract

به­دلیل نبود یک روش استاندارد بین‌المللی برای تعیین فراوانی، شیوع و شدت نوزموزیس، هنوز از روش­های نمونه­برداری تکی یا ترکیبی استفاده می­کنند. هدف از انجام مطالعۀ حاضر، بررسی مقایسه­ای فراوانی و شدت نوزموزیس بر اساس روش­های فوق در زنبورستان‌های استان آذربایجان­شرقی بود. بدین منظور، به­طور تصادفی 5 زنبورستان واقع در 5 شهرستان استان آذربایجان­شرقی انتخاب شدند. تعداد 3 کندو از هر زنبورستان و 10 زنبور از هر کندو (به­طور مساوی از داخل و خارج کندو) برای هر روش نمونه‌برداری جمع­آوری شدند. برای تعیین فراوانی، وجود اسپور در نمونه­ها ارزیابی شد. برای تعیین شدت، در نمونه­های تکی تعداد اسپور در یک زنبور و در نمونه­های ترکیبی میانگین تعداد اسپور به­ازای هر زنبور محاسبه شد. در هر 2 روش، فراوانی 100 درصد برای تمام نمونه­ها به­دست آمد. برای مقایسه شدت آلودگی در شهرستان­ها در هر 2 روش نمونه­برداری از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و پس­آزمون توکی استفاده شد. برای مقایسه نتایج حاصله در 2 روش، به­طورکلی و هم­ به­طور جداگانه در هر شهرستان، از آزمون t مستقل استفاده گردید. در هر 2 روش بیش­ترین شدت نوزموزیس مربوط به نمونه­های تبریز بود (05/0p). در نمونه­های تکی، در مجموع، شدت بیماری در زنبورهای خارج از کندو بیش­تر بود. بر اساس میانگین حاصله، شدت نوزموزیس در نمونه­های ترکیبی، به­مراتب بیشتر از نمونه­های تکی بود.

Keywords

• نوزموزیس
• نمونه‌برداری تکی
• نمونه‌برداری ترکیبی
• فراوانی
• شدت