Majallah-i Huqūqī-i Biyn/al-milalī-i (Apr 2021)

معاهده منع تسلیحات هسته ای (TPNW) و پیامدهای آن بر نظام خلع سلاح هسته ای با تأکید بر معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT)

  • محمدعلی مرادی,
  • علی توکلی طبسی

DOI
https://doi.org/10.22066/cilamag.2021.119945.1858
Journal volume & issue
Vol. 38, no. شماره 64 (بهار- تابستان)
pp. 273 – 306

Abstract

Read online

خلع سلاح هسته‌ای، نهادی است که هم­زمان با پیدایش نخستین سلاح‌های هسته‌ای پا به عرصه گذاشت. تقریباً تمامی اسناد هسته‌‌ای ازجمله NPT، نیل به خلع سلاح هسته‌‌ای را مقصد نهایی در این مسیر می‌دانند. اما توسل به نظریة بازدارندگی هسته‌ای، تا کنون مانع از تحقق این هدف شده است. در سپتامبر 2017، کشورهای فاقد سلاح هسته‌‌ای عضوNPT، معاهدة منع تسلیحات هسته‌‌ای (TPNW) را تصویب کردند که با وجود استقبال طرفداران صلح و نهادهای بشردوستانه، با تحریم کشورهای دارای سلاح هسته‌‌ای و متحدان آن‌ها روبه­ رو شد. با وجود آنکه این معاهده هنوز لازم‌الاجرا نشده است، سؤالات زیادی ازجمله نحوة تعامل آن با NPT و برنامة خلع سلاح گام به گام آن ایجاد کرده است به‌طوری که مخالفان آن را تضعیف­ کنندة اجماع بین‌المللی و بی‌اثرکنندة تلاش‌های صورت‌گرفته می‌دانند. ولی طرفداران آن را هنجار حقوقی و اخلاقی جدیدی می‌دانند که می‌تواند فشار مضاعفی را بر کشورهای دارای سلاح‌های هسته‌‌ای برای دست­ کشیدن از نظریة بازدارندگی و پذیرش خلع سلاح هسته‌‌ای وارد کند.

Keywords