Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere ilişkin tutumlarının metaforik algıları çerçevesinde incelenmesi: Bir karma desen incelemesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarını ve metaforik algılarını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda eğitim fakültesinde okuyan öğrenciler çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını Özel Eğitim Öğretmenliği, Matematik Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programlarında okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışmanın nicel verileri 212, nitel verileri ise 196 öğretmen adayından toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri Yaralı (2015) tarafından geliştirilen 13 maddelik tutum ölçeğiyle elde edilmiştir. Nitel verilerin toplanması için ise katılımcılardan “Özel gereksinimli birey ……..ya benzer çünkü……..” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılarak veriler toplanıp analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular, alanyazın doğrultusunda tartışılmıştır. Nicel bulgular öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik olumlu tutumlara sahip olduklarını göstermektedir. Öğretmen adaylarının metaforik algılarına bakıldığında ise yanıtların %33’ü ilgiye ya da bakıma muhtaç bireyler, %29’u üstün ya da kıymetli bireyler ve %20’si gelişmeye açık bireyler olmak üzere üç tema altında toplanmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar öğretmen adaylarının çoğunlukla özel gereksinimli bireylere yönelik olumlu tutum içerisinde olduğu bulgusu elde edilmiştir. Özel eğitim dersi alan öğretmen adaylarının özel eğitim dersi almayan öğretmen adaylarına göre daha yüksek tutum puanına sahip olduğu da yine araştırma bulgusu olarak elde edilmiştir.

Keywords

• individuals with special needs
• attitudes
• metaphors
• mixed design
• özel gereksinimli bireyler
• tutumlar
• metaforlar
• karma desen