Nowy pacjent, stare problemy? Kontekst diagnozowania uzależnienia od internetu

Abstract

Pacjenci, ich rodziny i społeczeństwo coraz częściej „umawiają się”, żeby różnorodne problemowe funkcjonowanie adolescentów konceptualizować jako uzależnienie od internetu. W artykule umieszczono to zjawisko w kulturowym kontekście rosnącego wpływu mediów cyfrowych na procesy rozwojowe dojrzewających pokoleń, których przedstawiciele bywają określani jako „cyfrowi tubylcy”. Używanie internetu u tej grupy współdefiniuje sposób uczestniczenia w rodzinie, sposób budowania więzi z otoczeniem społecznym, sposób udziału w rytuałach codzienności oraz korzystania z psychoterapii. Pociąga to za sobą nowe wyzwania dla praktyków w zakresie tworzenia rzeczywistości terapeutycznej oraz definiowania „normalnego” korzystania z internetu. Artykuł stawia pytania o użyteczność „prostych” diagnoz, wywodzących się z języka terapii uzależnień, wcześniej adresowanego do uzależnień od substancji czy uzależnień behawioralnych. Co tak postawiona „diagnoza” wnosi do myślenia o problematyce pacjentów adolescencyjnych z trudnościami relacyjnymi, różnorodną psychopatologią, nieoptymalnym funkcjonowaniem w rodzinie? Czy nie jest nadmiernym uproszczeniem, niosącym ryzyko zbyt redukcjonistycznego spojrzenia na zjawiska złożone, wieloaspektowe, niejednoznaczne? Może przeciwnie, poszerza możliwości rozumienia tej trudnej grupy pacjentów i wyposaża praktyków w nowe narzędzia? Autorzy sygnalizują możliwości pogłębionego rozumienia uzależnienia od internetu płynące z uwzględniania myślenia systemowego, funkcji objawu nadużywania internetu w rodzinie, roli, jaką odgrywa w jej narracjach, miejsca, jakie zajmuje w jej dążeniach socjoekonomicznych.

Keywords

• uzależnienie od internetu
• terapia rodzin
• diagnoza systemowa
• szkodliwe używanie
• kontekst kulturowy