Spinoza’nın Teolojik-Politik İncelemesi’nde Tanah Eleştirisi / Spinoza’s Critique of Tanakh in his Tractatus Theologico-Politicus

Abstract

Kutsal kitap eleştirisi, Orta Çağ’dan itibaren sistematik bir şekilde Yahudi ve Hıristiyan bilginler arasında yaygınlaşmış bir disiplindir. Spinoza, Tractatus Theologico-Politicus adlı eseriyle bu alana çok önemli bir katkı sunmuştur. Spinoza, bu eserinde Yahudi kutsal metinlerine olan hâkimiyetiyle metin içi çelişkileri ve redaktörlerin sonradan metne yaptığı müdahaleleri ikna edici delillerle ortaya koymaktadır. Spinoza, özellikle yazıcıların metnin anlaşılabilir olması için sonradan yaptıkları müdahaleleri birçok örnek üzerinden açıklamaktadır. O, analizlerinin sonucu olarak Tevrat’ın Ezra tarafından derlendiği ve son şeklinin verildiği kanaatine ulaşmaktadır.

Keywords

• spinoza
• torah
• tanakh
• biblical criticism
• ezra
• second temple period
• spinoza
• tevrat
• tanah
• kutsal kitap eleştirisi
• ezra
• ikinci mabed dönemi