EKOLOJİK YAKLAŞIMLI ÇEVRE-DAVRANIŞ ARAŞTIRMALARININ KONULAR VE TEKNİKLER AÇISINDAN İÇERİK ANALİZİ

Abstract

ÖZ: Mekânsal tasarım alanında 1960’lı yıllardan itibaren önem kazanmaya başlayan çevresel psikolojinin bir dalı olan ekolojik psikoloji ya da yaklaşımlar ekoloji biliminden ve temel ilkelerinden faydalanarak insan ve çevresi arasındaki koparılamaz bağdan, her ikisini bir bütünün parçaları olarak ele almaktan bahseder. Araştırmalarda giderek yaygınlaşan Davranış Konumu Kuramı ve Olanaklılık Kuramı ekolojik yaklaşıma örnek verilebilir. Türkiye’de ve dünyada yapılmış olan ekolojik yaklaşımlı çevre-davranış araştırmalarının hangi konuları hangi tekniklerle ele aldığı bu çalışmada incelenmiştir. Sonuçlar, bu çalışmalarda ele alınan konuların çok çeşitli olduğunu ve kullanılan tekniklerin de çeşitlilik ve esneklik sergilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca ekolojik yaklaşımların araştırmacılara hem sayısal veriler elde etme imkânı sağlarken hem de toplumsal, sosyal, kültürel boyutlarda da yorum yapabilme imkânı sağladığını ortaya koymuştur. ABSTRACT: Ecological approach and ecological psychology as a branch of environmental psychology which is gaining an increasing importance in the field of environmental design till 1960’s, deal human and environment as parts of a whole and accept their interrelatedness by adopting ecology science and its basic principles. “Behavior Setting Theory” and “Affordance Theory” are examples of ecological approach to human-environment relationship. In this study environment and behavior studies with an ecological approach conducted in Turkey and other parts of the world were examined in terms of their research subjects and techniques. The results showed that the research subjects dealt with in these studies have a rich variety, and the techniques are also various and flexible. Also it was determined that studies adopted ecological approach enables both gathering numeric data and commenting on social and cultural dimensions at the same time.

Keywords

• mekânsal tasarım
• insan-çevre ilişkisi
• ekolojik yaklaşımlar
• davranış konumu kuramı
• olanaklılık kuramı
• spatial design
• human-environment relationship
• ecological approaches
• behavior setting theory
• affordances theory