تحقیقات آفات گیاهی (Aug 2023)
فراسنجههای زیستی، ریختشناختی و بومشناختی کفشدوزکHarmonia axyridis (Col.: Coccinellidae)؛ تأثیر چندشکلی رنگی، محل نمونهبرداری و نسل حشره
Abstract
پراکنش کفشدوزک Harmonia axyridis به عنوان یک حشره شکارگر اما مهاجم تازهوارد به ایران در نوار شمالی کشور بررسی شد. برخی ویژگیهای زیستی و ریختشناسی آن مانند الگوهای رنگی، نسبت جنسی و طول بدن حشره بالغ در نمونههای چهار منطقه جغرافیایی شمال و شمالشرق ایران و همچنین، دو نسل از شهرستان رشت مطالعه شد، تا تأثیر محل نمونهبرداری و نسل حشره ارزیابی شود. توان تولیدمثلی مادههای دو رنگ اصلی این حشره؛ ملانیک و غیرملانیک، در نسل زمستانگذران و تابستانه نیز بررسی شد. از استانهای گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی نمونهبرداری با موفقیت انجام شد. نسبت افراد ملانیک در کل نمونههای جمع آوری شده از گردنه حیران، شفت، بجنورد، رشت (جمعیت زمستانگذران) و رشت (جمعیت بهاره) بهترتیب 51/11، 64/12، 57/10، 17/12 و 63/11 درصد بود. همچنین، نسبت جنسی در جمعیتهای مزبور 38 تا 44 درصد و فاقد تفاوت معنیدار بود. میانگین طول بدن حشره بالغ در جمعیت بجنورد (029/± 57/6 میلیمتر) از چهار جمعیت دیگر بیشتر بود. از نظر میزان تخمگذاری تفاوتی بین الگوهای رنگی ملانیک و غیرملانیک در نسل زمستانگذران و تابستانه مشاهده نشد، اما مادههای زمستانگذران در مقایسه با مادههای تابستانه باروری بالاتری داشتند. در این پژوهش، پیشرفت پراکنش این کفشدوزک در برخی استانهای نوار شمالی کشور، نسبت به محل اولین گزارش آن، تأیید شد. همچنین، مشخص شد محل نمونهبرداری و نسل حشره در زیستگاههای جدید، تأثیری بر نسبت الگوهای رنگی ندارد و میزان زادآوری نمیتواند یکی از عوامل تنظیمکننده نسبت افراد هر الگوی رنگی در نسل بعد باشد.
Keywords