Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism (Mar 2000)
Insulinopodobny czynnik wzrostowy 1 (somatomedyna C) i jego białka wiążące 1 i 3 u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem cukrzycy
Abstract
Insulinopodobny czynnik wzrostowy 1 (IGF-1, somatomedyna C) należy do grupy hormonów polipeptydowych zbliżonych strukturalnie do insuliny. Wytwarzany jest w wątrobie, a jego poziomy zależą od hormonu wzrostu (GH), a więc również od wieku i płci, od insuliny oraz stanu odżywienia. Somatomedyna wydzielana jest również w wielu innych tkankach, gdzie działa na drodze autokrynnej i parakrynnej. IGF-1 pośredniczy w działaniu hormonu wzrostu przez receptor typu 1 dla IGF-1. Jest istotny dla rozwoju organizmu już od wieku płodowego. Gdy proces wzrastania jest ukończony, odgrywa rolę w regeneracji tkanek, przede wszystkim tkanki łącznej. IGF-1 jest słabym mitogenem w hodowlach komórkowych oraz wykazuje działanie hipoglikemizujące. We krwi somatomedyna związana jest z białkami. Od 85 do 95% surowiczego IGF-1 krąży w kompleksie z białkiem wiążącym 3 (IGFBP-3) oraz ALS. Pełni on rolę magazynu somatomedyny i ogranicza jej dostęp do receptorów. Pozostała część IGF-1 połączona jest z IGFBP-1, IGFBP-2 i IGFBP-6, po związaniu z którymi przechodzi przez komórki śródbłonka i osiąga tkanki docelowe. Stężenie IGFBP-1 jest odwrotnie proporcjonalne do poziomu insuliny. Białko to może być modulatorem działania wzrostowego IGF-1. IGF-1 i jego białka wiążące mają znaczenie w diagnostyce oraz leczeniu chorób związanych z niedoborem i nadmiarem hormonu wzrostu, w wielu stanach katabolicznych, a także w guzach hipoglikemizujących. Podnosi się udział insulinopodobnych czynników wzrostowych w etiopatogenezie cukrzycy oraz jej powikłaniach. Nieprawidłowości działania osi GH-IGF-1 czyni się odpowiedzialnymi za zaburzenia wzrastania w źle kontrolowanej metabolicznie cukrzycy typu 1, za insulinooporność, zjawisko brzasku i zaburzenia gospodarki lipidowej. Rekombinowany IGF wprowadzono do leczenia niektórych chorób, uzyskując pozytywne rezultaty.
