Wizualne analogie w edukacji Badania przekrojowe i eksperymentalne

Abstract

Praca zatytułowana Wizualne analogie w edukacji. U podstaw antropologicznej koncepcji kształcenia studentów (M. Muszyńska, 2005) ma charakter teoretyczno-empiryczny i lokuje się w zakresie teorii wychowania estetycznego. Głównym przedmiotem badań są w niej wizualne analogie. Zdolność dostrzegania ich w sztuce prawdopodobnie jest zalążkiem rozwijających się kompetencji interpretacyjnych, potencjałem służącym przyszłym praktykom intertekstualnym. Analizy kontekstów teoretycznych (G. Bachelard, J. Derrida, M. Heidegger, M. Eliade, C. G. Jung, I. Kant, J. Lacan, A. Melberg, S. Kierkegaard, S. Žižek) oraz dane jakościowe uzyskane z badań eksperymentalnych w postaci profi li analogii pozwoliły na sformułowanie następującego uogólnienia: Analogia – jej tworzenie przez artystę oraz dostrzeganie relacji wskaźnikowych pomiędzy dziełami przez odbiorcę jest zjawiskiem powtarzającym się w czasie (repetetywno-temporalnym), w którym ma szansę zaistnieć zarówno odnowienie znaczenia (idei), jak i zmiana „pozycji” podmiotu, będącego w ruchu. Analogia jako porównanie metaforyczne jest wtedy figurą zmieniającą się w czasie za sprawą nie tylko przekształceń praktyki artystycznej, ale figurą „powtórzenia”, którą ów podmiot chce świadomie dostrzec i w refleksji wyłonić różnicę jako odnowienie znaczenia. Natomiast możliwości konceptualizowania analogii zarysowują się wtedy, kiedy jednostkowa percepcja będzie pomyślana jako abdukcyjny proces inferencyjno-interpretacyjny, w którym będą rozpoznane znaki ikoniczno-indeksowe.