ارزیابی آلودگی ناشی از فعالیت های معدنی با استفاده از مطالعات ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای

Abstract

فعالیت‌های اکتشاف و استخراج مواد معدنی ممکن است باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در محیط‌های اطراف شود. در این مناطق، رودخانه‌ها و آب‌های سطحی دارای پتانسیل بالایی برای گسترش این نوع آلودگی‌اند. از آنجا که آلودگی فلزات سنگین دارای اثرات جبران‌ناپذیری برای محیط‌ زیست و جانداران به ‌ویژه خود انسان است، باید منابع اصلی آلودگی شناسایی و گسترش آن را کنترل کرد، بنابراین بررسی رسوبات آبراهه‌ها، به ‌عنوان مهم‌ترین عامل در انتقال و پراکندگی آلاینده‌های فلزی، اهمیت زیادی دارد. بدین منظور در مطالعه حاضر برای ارزیابی کیفیت رسوبات و بررسی آلودگی ناشی از پراکنش فلزات سنگین، از نتایج آنالیز عناصر Cr،Co ،Ni ،Cu،Zn ،Cd ، Pb و As در 911 ایستگاه واقع در منطقه بافت، استان کرمان استفاده ‌شده است. وضعیت آلودگی نمونه‌های رسوب آبراهه‌ای با استفاده از شاخص‌های انباشت‌ ژئوشیمیایی، ضریب‌آلودگی، درجه آلودگی اصلاح ‌شده، خطر زیست‌‌محیطی و شاخص بارآلودگی مورد بررسی قرارگرفته شد. نتایج مطالعه وجود آلودگی متوسط تا نسبتا شدید را برای فلزات سرب، روی، نیکل، کروم، کادمیوم و آرسنیک در برخی از ایستگاه‌های نمونه‌برداری اثبات کرده است. بررسی مناطق بالادست نقاط آلوده نشان داد که منابع آلودگی عمدتا مرتبط با فعالیت‌های معدنی و انسانی بوده اما در برخی از موارد آلودگی به دلیل ویژگی‌های زمین‌شناسی منطقه انجام گرفته است. در نتیجه با توجه به اثرات مخرب ناشی از نزدیکی منابع آلودگی فلزات سنگین به زیستگاه‌های جانداران و اثرگذاری آن منابع بر حوضه‌ آبریز و آبخیز شهرستان‌های بافت، ارزوییه و رابر، توصیه می‌شود تا نظارت مستمر از سطح آلودگی ناشی از فعالیت‌های معدنی برای اصلاح و تصفیه آلودگی انجام گیرد.

Keywords

• محیط زیست معدنی
• فلزات سنگین
• رسوبات آبراهه‌ای
• فعالیت های معدنی
• منطقه بافت کرمان