تعیین پهنه‌های حساس به وقوع لغزش با استفاده از روش آنتروپی شانون (مطالعه موردی : حوضه آبخیز چهاردانگه - استان مازندران)

Abstract

زمین‌لغزش، یکی از مهم‌ترین خطرات ژئومورفولوژیکی با خسارات اکولوژیکی و اقتصادی قابل توجّه است. منطقۀ مورد مطالعه به دلیل شرایط فیزیوگرافی و آب‌وهوایی از مناطق حساس و در معرض خطر زمین‌لغزش محسوب می‌گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین عرصه‌های حساس به وقوع زمین‌لغزش با استفاده از شاخص انتروپی شانون در حوزۀ آبخیز چهاردانگه (استان مازندران) صورت پذیرفته است. به این منظور، ابتدا نقشۀ پراکنش زمین‌لغزش منطقه با استفاده از تصاویر گوگل ارث و بازدیدهای گستردۀ میدانی تهیه گردید. نقشه‌های عوامل تأثیرگذار بر وقوع زمین‌لغزش شامل درجۀ شیب، جهت شیب، انحنای سطح، انحنای نیم‌رخ، طبقات ارتفاعی، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص وضعیّت توپوگرافی، شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال‌شده، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، فاصله از گسل، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از جاده، تراکم گسل، تراکم زهکشی و تراکم جاده در محیط نرم‌افزار ArcGIS تهیه شد. نتایج اولویت‌بندی عوامل مؤثّر با استفاده از شاخص انتروپی نشان داد که لایه‌های ارتفاع، درجۀ شیب، انحنای سطح و کاربری اراضی بیشترین تأثیر را بر رخداد زمین‌لغزش‌های منطقه، داشته‌اند و 05/51 درصد منطقۀ مورد مطالعه در طبقه حساسیت زیاد و خیلی زیاد نسبت به وقوع زمین‌لغزش قرار دارد. همچنین ارزیابی نقشۀ حساسیت تهیه شده با استفاده از منحنی ROC و 30 درصد نقاط لغزشی بیانگر دقت خوب مدل مذکور برای منطقۀ مورد مطالعه است.

Keywords

• پهنه بندی زمین لغزش
• مدل انتروپی شانون
• منحنی تشخیص عملکرد نسبی
• حوزۀ آبخیز چهاردانگه