Mevlânâ’nın Muhammed İkbal’in Fikriyatı Üzerindeki Etkisi

Abstract

Mevlânâ’nın etkisi, bugün de hem Doğuda hem de Batıda, düşünce, sanat ve edebiyat gibi çeşitli alanlarda daha sık hissedilmektedir. İkbal’in eserlerinde de Mevlânâ’nın etkisi açık bir şekilde görülmektedir. Yaşadıkları şartların ve beslendik-leri kaynakların benzerliği iki düşünürün fikri yakınlıklarının en önemli sebebidir. Hem Mevlânâ hem de İkbal, Müslümanların, İslam’ın hayat felsefesini kavramaktan aciz oldukları, kadercilik ile uyuşturuldukları, mücadele gücünü kaybettikleri ortam-larda yaşamışlar, buhrandan kurtuluşun yolunun tekrar Kur’an’a dönmek olduğunu söylemişlerdir. Yine her iki düşünür de topluma dinamizm kazandırma gibi önemli bir görev icra etmişlerdir. Mevlânâ’nın İkbal üzerindeki etkisi özellikle şu iki konuda oldukça belirgindir: Kaynağı Kur’an olan dinamik bir hayat felsefesi ve akıl gönül birlikteliği. Mevlânâ, Kur’an’ın bize dinamik ve gerçekçi bir dünya görüşü verdiğini savunurken, İkbal de aynı paralelde faaliyetçi bir dünya görüşünü benimser ve pa-sifliği reddeder. Diyebiliriz ki; Mevlânâ’nın, yaşamı sürekli bir eylemlilik olarak gören felsefesini ciddi şekilde benimseyen ilk düşünür, belki de İkbal idi.

Keywords

• Mevlânâ
• Muhammed İkbal
• Dinamizm.