Journal of Ottoman Legacy Studies (Mar 2017)
ÖTEKİNİN BAKIŞIYLA ŞEHR-İ İSTANBUL BÎ-MİSL Ü BEHA MIDIR?
Abstract
Seyahatnameler bulundukları zaman diliminin tarihine, kültürüne, gelenek ve göreneklerine, ekonomisine ve de en önemlisi coğrafyasına dair verdiği bilgiler açısından önemlidir. Henüz teknolojinin gelişmediği, imkânların dar ve kısıtlı olduğu dönemlerde bilim ve kültür hazinesi olup bu durumu günümüze aktarması açısından da son derece kıymeti haiz eserlerdir. Anadolu, bulunduğu konumun uygunluğu, coğrafi şartlarının elverişliliği ve muhtelif birçok imkân nispetinde seyyahların ilgisini çekmiş ve birçok gezginin uğrak noktası olmuştur. Özellikle 1453 İstanbul’un fethiyle imparatorluk sınırları genişlemiş ve bu durum seyyahların Anadolu’ya rağbetini artırmış hem imparatorluğu tanımak maksadı hem de birçok muhtelif sebeple Anadolu coğrafyasının birçok şehrini gezmişlerdir. Bunlar arasında Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapan Edirne, Bursa, İstanbul gibi şehirlerin yanında İznik, İzmir gibi şehirler de gezginlerin durağı olmuştur. Bu çalışmada birçok büyük devlete başkentlik yapmış, adına birçok methiyeler, şiirler dizilmiş ve hâlen de dizilmekte olan İstanbul, diğer adlarıyla Konstantinopolis ve İslambol seyyahların gözünden incelenmeye çalışılmıştır. Bu durumu incelerken İstanbul’un güzelliklerinin yanında seyyahların karşılaştığı olumsuz durumlar da incelemeye dâhil edilerek İstanbul’un görünen yüzünün yanında görünmeyen yüzü de gözler önüne serilip seyyahların bakış açısı ortaya koymaya çalışılmıştır. Bu çalışmada kaynak olarak 11 seyahatnameden istifade edilmiştir. Bu seyahatnamelerin isimleri şunlardır: Stephan Gerlach, Türkiye Günlüğü, Michael Heberer von Bretten, Osmanlıda Bir Köle, Jean Thevenot, Thevenot Seyahatnamesi, Joseph De Tournefort, Tournefort Seyahatnamesi, Jean-Baptiste Tavernier, Tavernier Seyahatnamesi, Salomon Schweiggeri, Sultanlar Kentine Yolculuk, Philippe du Fresne-Canaye, Fresne-Canaye Seyahatnamesi, Reinhold Lubenau, Reinhold Lubenau Seyahatnamesi, Nicolas de Nicolay, Muhteşem Süleyman’ın İmparatorluğunda; Jean Chardin, Chardin Seyahatnamesi.
Keywords
