روانشناسی بالینی و شخصیت (Apr 2006)
ساخت عاملی و ویژگیهایروانسنجی «مقیاس بازخورد نسبت به بیماری» (IAS) در نمونههای ایرانی
Abstract
هدف اساسی پژوهش حاضر، وارسی ساخت عاملی و جنبههای روانسنجی «مقیاس بازخورد نسبت به بیماری» (IAS) است. بدینخاطر پس از انجام مراحل مقدماتی و رفع مشکلات احتمالی، وارسی این مقیاس در سه مطالعه انجام پذیرفت: در مطالعهی اول، با اجرای مقیاس بر روی 929 دانشجوی دانشگاه شاهد که به شیوه نمونهبرداری خوشهای انتخاب شده بوند، ساخت عاملی این ابزار با استفاده از تحلیل عاملی موازی، بررسی گردید. در این مطالعه، IAS در قالب 5 عامل مفهومسازی شد: «ترس از بیماری و ناخوشایندی»، «فراوانی درمان»، «باورهای خود بیمارپندارانه وآثار نشانه»، «رفتار سلامتی» و «هراس از مرگ». در مطالعهی دوم، پایایی ابزار با استفاده ازمحاسبه آلفای کرونباخ وضریب پایایی به روش بازآزمایی (با فاصله 15 روز) و میانگین همبستگی بین آیتمها، بررسی شد؛ نتایج حاکی از مناسب بودن پایایی ابزار مذکور در نمونه مورد مطالعه است. در مطالعه سوم نیز به وارسی اعتبار تشخیصی و سازه IAS پرداخته شد. نتایج تحلیلهای اعتبار تشخیصی نشان داد که 4 عامل «ترس از بیماری و ناخوشایندی»، «فراوانی درمان»، «باورهای خودبیمارپندارانه و آثار نشانه» و «رفتار سلامتی» توانست به طور معناداری، بیماران دارای مشکلات روانشناختی را از آزمودنیهای سالم متمایز کند. این نتیجه بیانگر اعتبار تشخیصی مناسب این 4 عامل است. در بررسی اعتبار سازه مقیاس مذکور نیز، همبستگی گشتاوری پیرسون بین نمرات مقیاس IAS با سه مقیاس دیگر یعنی مقیاس خودبیمارپنداری MMPI-2، خرده مقیاس شکایات جسمانی SCL-90-R و خرده مقیاس نشانههای بدنی GHQ محاسبه شد. نتایج این تحلیلها نیز حاکی از اعتبار سازه مناسب عاملهای IAS، به استثنای عامل هراس از مرگ است. در مجموع نتایج مطالعه کنونی شواهدی برای صحت ساخت عاملی و پایایی قابل قبول عاملهای IAS ارائه میدهد. ضمن این که اعتبار عوامل این مقیاس به استثنای عامل هراس از مرگ نیز در مطالعه تأیید شد.