Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2020)
II. Meşrutiyet Dönemi’nde Antalya’da Karayollarının Durumu (1908-1918)
Abstract
Bu çalışma, II. Meşrutiyet Dönemi’nde (1908-1918) Osmanlı Devleti’nin yolların inşası ile ilgili genel politikalarını tespit etmeyi, bu politikalar içerisinde Antalya’da karayollarının durumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Osmanlı Devleti’nde yollar insan bedenindeki damarlar gibi görülmüş, nasıl demi hayat uruklar (damarlar) vasıtasıyla cereyan ederse, yollardan da servet-i memleket cereyan eder anlayışı ile yol yapımına imkânlar nisbetinde önem verilmiştir. Bu nedenle Osmanlı Devleti 19. yüzyıl ortalarından itibaren yol mevzuatı ile ilgili önemli yasal düzenlemeler yapmış, ardından II. Meşrutiyet Dönemi’nde de yolların inşa edilmesi konusunda büyük çaba içerisinde olmuştur. Bu maksatla 14 Aralık 1908 tarihinde kapsamlı bir Nafıa Programı hazırlanarak 30.044 kilometre yolun inşa edilmesi kararlaştırılmıştır. 1908 Nafıa Programı’nda inşa edilmesi ön görülen yollar mali imkânların elverişsizliği, gerekli sermayenin tedarik edilememesi gibi sebepler dolayısıyla uygulanamamıştır. Bunun üzerine 1910 yılında içerisinde Teke (Antalya) Sancağı’nın da olduğu bazı vilayet yollarının dâhil edilmesi ile 10.000 kilometre yolun inşa edilmesi Fransız İnşaat Şirketi’ne ihale edilmiştir. Ancak II. Meşrutiyet Dönemi’nin olağanüstü siyasi koşulları inşaat şirketinin Antalya Sancağı’ndaki yollar üzerinde çalışma yapmasına imkân vermemiştir. Diğer taraftan II. Meşrutiyet ilan edildiğinde Konya Vilayeti’nin bir sancağı olan Antalya, 23 Temmuz 1914 tarihinde müstakil sancağa dönüştürülmüştür. Daha önceden Konya Vilayeti tarafından yolların yapılmasına nezaret edilirken, idari anlamda yapılan bu değişiklikle Antalya yetkilendirilmiş, bayındırlık işleri, beledi hizmetler ve sıhhi hizmetlerin yerine getirilmesi gibi işlerden doğrudan sorumlu tutulmuştur. Dolayısıyla bu çalışmamızda hem Osmanlı Devleti’nin II. Meşrutiyet yıllarında yolların inşası ile ilgili genel politikalarının nitelikleri hem de öncesinde Konya Vilayeti’ne bağlı sancak iken daha sonra müstakil hale getirilen Antalya’nın yol durumu ele alınmıştır.
Keywords
