تأثیر مؤلفه‌های مذهبی بر رفتار رأی‏دهی و مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی

Abstract

با توجه به ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران و باورهای راسخ مردم به مذهب در طول دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تأثیر مؤلفه‌های مذهبی بر رفتار رأی‌دهی و مشارکت سیاسی در ایران انکارناپذیر است. تأثیر نگرش و باورهای مذهبی، چه در میزان مشارکت و تشویق آحاد مردم به شرکت در انتخابات و فعالیت‌های سیاسی و چه در نوع رفتار و گزینش کاندیداها قابل مطالعه و بررسی است. این در حالی است که در مطالعات به‏عمل‏آمده، کمتر به این موضوع پرداخته شده و اطلاعات موجود بسیار اندک و پراکنده است. مقاله حاضر با بهره‏گیری از مدل مشارکت پیپا نوریس به بررسی تأثیر مؤلفه‌های مذهبی در ابعاد انگیزه‌های مذهبی در فرد (مذهبی بودن)، انتخاب شخصیت مذهبی (در داوطلب) و میزان تأثیرپذیری از گروه‌های مرجع مذهبی (روحانیت و مراجع تقلید) در انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری می‌پردازد‌. در این تحقیق از داده‌های به‏دست‏آمده از مطالعات انجام‏شده در ادوار مختلف انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری بهره گرفته شده و تمرکز بر دهمین انتخابات دوره ریاست جمهوری در سال 1388 بوده است. نتایج نشان می‌دهد تأثیر مؤلفه‌های مذهبی به‏عنوان یک شاخص کلی در مشارکت سیاسی و رفتار انتخاباتی در ادوار مختلف انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری، همواره یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفتاری مشارکتی است.

Keywords

• مشارکت سیاسی
• مؤلفه‌های مذهبی
• دینداری
• گروه‌های مرجع
• انتخابات