هنر اسلامی (Nov 2021)
زیبایی آفرینی در سبک های لایه ای و مضامین عاشقانه غزلیات مجد در مقایسه با زیبایی مضمونی و بصری شاهنامه بزرگ مغولی
Abstract
مجد همگر از شاعران سدۀ هفتم هجری و از سخن‌وران زبانزد آن روزگار است که در عصر حاضر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پراکندگی نسخه‌ها و نبود تصحیح معتبری از دیوان مجد، یکی از عمده‌ترین دلایل گمنامی اوست. یکی از آثار ادبی مقارن با این دورۀ تاریخی، شاهنامه بزرگ مغولی است که از نظر زیباییشناسی از آثار فاخر ادبی و هنری قرن هفتم محسوب میشود. بررسی تطبیقی این دو اثر از نظر زیباییشناسی حائز اهمیت بسزایی است. در پژوهش حاضر غزل‌های مجد همگر بر اساس سبکشناسی لایهای در پنج لایۀ آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفته و با شاهنامه بزرگ مغولی مقایسه شده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر دادههای منابع کتابخانهای انجام شده است. مطالعۀ سبکشناسانۀ سطوح مختلف غزل‌های دیوان مجد همگر نشانگر آن است که او به لایۀ آوایی و بُعد موسیقیایی کلام توجه ویژه داشته است. دستورمندی و دور بودن از هرگونه تعقید، پرهیز از کاربرد واژگان نامتداول و ناهمگن با فضای غزل، تک معنایی بودن ابیات و تکیه بر مضامین عاشقانه از جمله نتایج حاصل از تحقیق حاضر است. نتایجی که پژوهشگر به تبع آنها توانست به وجود برخی شعرهای نامنسجم در بخش غزلیّات نیز پی‌ببرد. پس از بررسی سبک‌شناسانه و تبیین ممیّزه‌های غزل مجد، شعرهایی که با چشم‌انداز کلّی قالب غزل در دیوان مجد همخوانی ندارند و جایگاهشان در میان سایر غزل‌ها و انتسابشان به مجدهمگر مورد تردید است، معلوم شد. از سوی دیگر زیبایی در غزلیات مجد همگر با زیبایی در شاهنامه بزرگ مغولی همخوانی دارد.اهداف پژوهشتحلیل سبکشناسی لایهای اشعار مجد همگر.بررسی تطبیقی از زیبایی در اشعار مجد با زیبایی مضمونی و بصری در شاهنامه بزرگ مغولی.سؤالات پژوهشبراساس سبکشناسی لایهای چه لایههای را میتوان برای اشعار مجد برشمرد؟اشعار مجد و شاهنامه بزرگ مغولی از نظر زیباییآفرینی چه مختصاتی دارند؟
Keywords
