شبیه سازی و پهنه بندی گسترش آتش سوزی در اکوسیستم جنگلی به کمک مدل FARSITE (مطالعه موردی: جنگل های استان ایلام)

Abstract

امروزه پدیده آتش­سوزی در عرصه­های جنگلی به­عنوان یکی از بلایای طبیعی بخش وسیعی از جنگل­های جهان را مورد تهدید قرار داده است. با توجه به اثرات مخرب آتش­سوزی بر جنگل، انجام تحقیقاتی که با استفاده از روش­های کارآمد بتوانند گسترش آتش­سوزی را پیش­بینی کنند، بسیار ارزشمند است. بر همین مبنا شبیه­سازی آتش با استفاده از مدل FARSITE در جنگل­های استان ایلام در سال 1395 به انجام رسید. FARSITEمدل بررسی رفتار و گسترش آتش به­شمار می­رود که از عوامل متعددی ازجمله شیب، جهت، ارتفاع، ماده سوختی و اطلاعات هواشناسی بهره می­برد. در این پژوهش نیز از عوامل ذکر شده استفاده گردید. مدل ماده سوختنی به­عنوان یکی از ارکان اصلی در شبیه­سازی با توجه به شرایط پوشش گیاهی منطقه تعیین گردید. تغییرات محلی سرعت و جهت باد که در نتیجه شرایط توپوگرافی منطقه حادث می­شود، شبیه‌سازی و در FARSITE مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد در چهار منطقه که آتش‌سوزی رخ داده آتش رفتار مختلفی داشته است که آن هم به علت شرایط طبیعی متفاوت در این مناطق می­باشد. پهنه­بندی خطر آتش­سوزی در استان ایلام نشان می­دهد که 5/1 درصد از منطقه دارای ریسک بسیار زیاد می­باشند، پس استفاده اجرایی از این مدل راهنمای مفیدی برای مدیریت آتش­سوزی جنگل می­باشد و براساس آن می­توان برنامه مدیریت بحران آتش­سوزی در سه فاز عملیات مقدماتی یا اقدامات قبل وقوع (طرح پیش­گیری)، اقدامات حین وقوع (طرح مقابله) و عملیات پس از وقوع (طرح بازیابی) تدوین شود.

Keywords

• آتش سوزی
• farsite
• توپوگرافی
• اقلیم
• ماده سوختنی
• استان ایلام