Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2022)
COVID-19 KÜRESEL SALGIN DÖNEMİNDE ÜCRETİN KORUNMASI
Abstract
ÖZ: Ücret, işçinin ve ailesinin yegâne geçim kaynağıdır. Aynı zamanda, devletler için önemli bir refah göstergesi ve vergi kalemidir. Bu nedenle işçiyi, ailesini ve ekonomik anlamını korumak için ücretin mevzuat bakımından güvenceye alınması bir zorunluluktur. Bu zamana kadar gerek uluslararası anlaşmalarda gerekse ulusal mevzuatlarda ücretin korunması ile ilgili sınırlar, ayrıcalıklar ve kapsam belirlenmiştir. Ancak; 2019 yılının sonunda Çin’de başlayan, hızla dünyaya yayılan COVID-19 kısa süre sonra Dünya Sağlık Örgütü’nce küresel salgın ilan edilmesine neden olmuş ve yaşanan sosyal ve ekonomik krizler ücretin korunması ile ilgili düzenlemeleri yetersiz kılmış, konuyu yeniden gündeme getirmiştir. Bu dönemde, işletmeler kapatılmış, tedarik zincirleri aksamış, ulaşım kısıtlanmış, işsizlik ve eksik istihdam artmıştır. Özellikle ücretli toplumlarda, yaşanan bu ekonomik kriz sosyal krizlere dönüşmüştür. Bu süreçte, iş hukuku uygulamaları sorgulanır hale gelmiştir. Böylece tüm dünyada iş hukuku düzenlemeleri yeniden gözden geçirilmiş, kapsam ve hak etme koşullarında basitleştirmelere gidilmiştir. Ayrıca yeni uygulamalarla mevzuat bağlamında koruma kapsamına girmeyen işçiler de görece güvenceye alınmıştır. Türkiye’de sürecin nasıl yönetildiği ve özellikle ücretin korunması bağlamındaki değişiklik ve düzenlemeleri incelemek, bu çalışmanın temel amacıdır. Avrupa birliği ve Uluslararası Çalışma Örgütü raporlarından diğer ülke uygulamalarını değerlendirmek ve Türkiye uygulamalarını kıyaslamak ise ikincil amaçtır. Buna göre, Türkiye’de salgın zorlayıcı sebep olarak kabul edilmiş ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları hafifletilerek yaygınlaşması sağlanmış, işverenlere sağlanan desteklerle çalışanlara iş ve ücret güvencesi sağlanmaya çalışılmıştır. Ayrıca fesih hakkı sınırlandırılarak ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri hariç işten çıkarmalar yasaklanmıştır. İşverenlere işçiyi ücretsiz izne çıkarma hak ve yetkisi tanınmıştır. Ücretsiz izin süresince gelirden yoksun kalacak olan işçiye İşsizlik Sigorta Fonundan karşılanmak üzere nakdi ücret desteği imkânı getirilmiştir. Bu bağlamda Türkiye, diğer dünya ülkeleri ile benzer düzenlemelerle ücreti görece korumaya almıştır. ABSTRACT: Wage is the only source of livelihood of the labour and his family. At the same time, it is an important welfare indicator and tax item for states. For this reason, it is a necessity to secure the wage in terms of legislation to protect the labour, family, and its economic meaning. Until now, limits, privileges, and scope regarding the protection of wages have been determined in both international agreements and national legislation. However, the social and economic crises experienced in the period of COVID-19, which started in China at the end of 2019, spread rapidly to the world and was declared a pandemic by the World Health Organization, made the regulations regarding the protection of wages insufficient and brought the issue back to the agenda. In this period, businesses were closed, supply chains were disrupted, transportation was restricted, unemployment and underemployment increased. Especially in wage societies, this economic crisis has turned into social crises. In this process, labour law practices have become questionable. Thus, all over the world, labour law regulations were reviewed, and the scope and eligibility conditions were simplified. In addition, with the new practices, labour who is not under the scope of protection in the context of the legislation is also relatively safe. The main purpose of this study is to examine how the process is managed in Turkey and especially the changes and regulations in the context of wage protection. Evaluating the practices of other countries from the reports of the European Union and the International Labour Organization and comparing the practices of Turkey is the secondary purpose. Accordingly, the epidemic was accepted as a compelling reason in Turkey and the conditions for benefiting from the short time working allowance were eased and expanded, and job and wage security was tried to be provided to the employees with the support provided to the labour. In addition, the right of termination is limited, and dismissals are prohibited, except in cases of violation of morality and goodwill. Employers are given the right and authority to take the labour on unpaid leave. Wage support was provided to the labour, who will be deprived of income during the unpaid leave, to be covered by the Unemployment Insurance Fund. In this context, Turkey has relatively protected the wages with similar regulations with other countries in the world.
Keywords
