بررسی و ارزیابی پهنه­ ها و عناصر آسیب پذیر شهر از دیدگاه پدافند غیرعامل مطالعه موردی: شهر سنندج

Abstract

پدافند غیرعامل از جمله موضوعاتی است که در طرح‌­­های شهری و برنامه‌های آن با مباحثی مانند مکانیابی کاربری‌­ها و مقاوم سازی بناها در نظر گرفته شده است. این مباحث به دنبال کاهش خسارت و افزایش توان مقاومت در شهر با رعایت اصول پدافند غیرعامل در تأسیسات حیاتی، حساس، مهم و مدیریتی می‌باشد. شهر سنندج به عنوان مرکز استان کردستانو قرار گیری مراکز مهم مدیریتی و تأسیسات حیاتی و مهم در این شهر از اهمیت زیادی برخودار است. لذا پژوهش حاضر به بررسی و شناخت عناصر و تأسیسات و پهنه‌­های آسیب‌پذیر شهر سنندج با رویکرد پدافند غیرعامل پرداخته است. بر این اساس پنج معیار اصلی و یازده زیر معیار بر اساس نظر کارشناسان به عنوان عناصر و پهنه­‌های مهم شهر سنندج فهرست‌بندی شده است. برای امتیاز دهی به این معیارهای از 14 کارشناس به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و جهت تحلیل آن از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. بیشترین میزان آسیب­‌پذیری به ترتیب مربوط به معیار شریان حیاتی با امتیاز 623/0، مراکز مدیریت بحران با امتیاز 300/0 و کمترین میزان آسیب‌­پذیری مربوط به معیار مراکز پشتیبانی با 029/0 می­‌باشد. این امتیازها با استفاده از نرم افزار Arc Map درون­یابی شده و مناطق آسیب‌­پذیر مشخص شده است. سپس برای بررسی کاهش آسیب­‌پذیری شهر با استفاده از مدل SWOT اقدام به تدوین راهبردها و جهت اولویت بندی آنها از مدل QSPM استفاد شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که منطقه پنج شهرداری سنندج به دلیل داشتن تأسیسات حیاتی و حساس و مهم و عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل، به ویژه در مکانیابی و استتار و اختفاء به عنوان پهنه آسیب‌­پذیر شهر شناخته شده است. در نهایت می‌­توان بیان کرد که شهر سنندج از نظر اصول پدافند غیرعامل دارای نقاط ضعف می­‌باشد. بر اساس مدل­‌های بکار رفته، موقعیت شهر رقابتی است که در این زمینه راهبردهای مناسب با موقعیت رقابتی ارائه شده است.

Keywords

• پهنه ­ها و عناصر آسیب­پذیر
• پدافند غیرعامل
• مدل AHP
• شهر سنندج