سیاست علم و فناوری (Mar 2014)
اولویت بندی نانومواد با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در تصمیمات سیاستی کلان فناوری نانو در کشور
Abstract
در این مقاله خطراتی که در پی استفاده از نانو مواد به وجود می‌آید در رتبه بندی این مواد لحاظ شده است. به‌عبارتی با توجه به اهمیت سـمیّت ایجاد شده توسـط نانو مواد، جهت تعیین اولویت آلترناتیوها، حداکثر مقدار مجاز نانومواد در هوا علاوه بر عوامل عنوان شده در ادبیات، برای اولین بار به عنوان یک عاملی کمی موثر در این تحقیق در نظر گرفته شده است. مدل چند هدفه ابتکاری با توجه به ویژگی‌های این مساله جهت تعیین اولویت این مواد طراحی شده است. پس از حل مدل مشاهده شدکه با لحاظ کردن عامل سمیت رتبه‌بندی متفاوتی به دست می‌آید. با استفاده از روش سنجش، اعتبار رتبه‌بندی حاصل از طریق ضریب همبستگی اسپیرمن تعیین شد و مشخص گردید که اختلاف رتبه‌بندی حاصل، تنها به دلیل لحاظ کردن عامل سمیت، بوده است. این موضوع خود تاییدی بر اهمیت درنظر گرفتن یک عامل تاثیرگذار در رتبه‌بندی نانومواد است که تا به حال نادیده گرفته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند مرجعی برای تحقیقات آینده، سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی و سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و کارخانه‌ها در انتخاب بهترین زمینه فناوری نانو باشد.
