بازشناسی تمایز خیشومی-انسدادی در شرایط نامطلوب شنیداری

Abstract

برای بهبودِ بازشناسیِ خودکارِ تمایزهای واجی، می‌توان از سرنخ‌های درکی که شنوندگان برای بازشناسی طبیعی، آن­ها را در موقعیت‌های نامطلوب شنیداری مانند گفتار تلفنی یا نوفة محیط به­ کار می‌برند، استفاده نمود. در این پژوهش، برای یافتن سرنخ‌های درکیِ مؤثر در بازشناسیِ طبیعیِ تمایزِ خیشومی-انسدادی در جفت‌‌رقم‌های «دو-نه» [do]-[noh] در شرایطِ نامطلوبِ گفتارِ تلفنی، از آزمون‌‌های درکی استفاده شد. بررسی سیگنال آکوستیکیِ [no] نشان می‌دهد که سرنخ‌های گذر واکه‌ای و زمزمة خیشومی، تحتِ تأثیر عوامل مختلفِ اختلالِ سیگنال قرار گرفته، از جنبة آکوستیکی کاهش پیدا می‌کنند و سببِ ابهام در درک خیشومی [n] می‌شوند. در شرایط مطلوبِ شنیداری، دقت بازشناسی طبیعی [n] بر اساس تنها پارامتر زمزمة خیشومی، درحدود 40 درصد است. اما با افزودن 10 میلی‌ثانیه از ابتدای گذرهای واکه‌ای به آن، دقت بازشناسی به 96 درصد افزایش می­یابد. در گفتار تلفنی، دقت بازشناسیِ طبیعی براساس زمزمة خیشومی 29 درصد و براساس هر دو پارامتر، فقط 48 درصد است. به نظر می‌رسد عدمِ قطعیت و ابهامِ واژگانی شنونده، به دلیل حذف یا کاهش اطلاعات آوایی در شرایط نامطلوب شنیداری از یک سو و گرایش درکی شنونده به سمت همخوان بی‌نشان [d] از سوی دیگر منجر به کاهش بازشناسی خیشومی [n] شده­است. براساس یافته ­های پژوهش، پارامتر آکوستیکی زمزمة خیشومی، نقش مؤثری در بازشناسیِ طبیعیِ خیشومی در شرایط مطلوب یا نامطلوبِ شنیداری ندارد و فقط با افزودن اطلاعاتِ گذر‌های سازه‌ای است که بازشناسی به طور معناداری افزایش می­یابد. بنابراین، برای بازشناسی خودکار این واژه ­ها، لازم است اطلاعات زمانی و طیفی واکه‌های مجاور و گذرهای آن­ها به ­کار گرفته شود.

Keywords

• شرایط نامطلوب شنیداری
• ارقام فارسی
• آزمایش درکی
• تمایز خیشومی- انسدادی
• گذر واکه‌ای