W poszukiwaniu prawdy o człowieku. Diokles Henryka Sienkiewicza

Abstract

Analiza noweli H. Sienkiewicza Diokles koncentruje się na problemie prawdy w utworze: pokazuje prawdę uobecniającą się w obrębie świata przedstawionego w postaci alegoryzowanej figury (zdejmowanie zasłon, w które prawda jest spowita, ujawnia tajemnicę wszechrzeczy) oraz wskazuje „prawdziwość” objawiającą się poprzez jakości metafizyczne. Wzniosłość i tragizm bohatera w jego milczącej świętości, jak też zdarzeniowość utworu rozwiązana ciszą ostatecznego ukojenia wprowadzają mistyczną aurę. Diokles mówi o ograniczeniach wynikających z kondycji bycia człowiekiem: człowiek tylko wedle miary ludzkiej jest w stanie doświadczać rzeczywistości i zawładnąć prawdą.