پژوهش در دین و سلامت (Dec 2022)
طراحی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس اسلام
Abstract
سابقه و هدف: پژوهش‌های داخلی و خارجی متعددی دربارۀ درمان روان‌شناختی مبتنی بر پذیرش و تعهد انجام شده و اثربخشی آن را تأیید کرده است؛ اما امروزه با مشخص‌شدن نقش مذهب بیماران در درمان اختلالات روانی، مطالعات مذهبی-روان‌شناختی که به بررسی نقش مذهب افراد در درمان آنان می‌پردازد در سطح جهانی افزایش یافته است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی برای به‌کارگیری در فرایند درمان افراد مسلمان با باورهای مذهبی بود. روش کار: به‌منظور بررسی چگونگی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی با بهره‌گیری از روش کیفی نظریۀ داده‌بنیاد (متنی)، مفاهیم نظری رویکرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در قرآن کریم، تفسیر المیزان و اصول کافی واکاوی شد و با تبادل نظر با متخصصان علوم روان‌شناسی و متخصصان علوم اسلامی، مفاهیم موجود در متون اسلامی که با مفاهیم نظری رویکرد یادشده قرابت معنایی و مفهومی داشت، انتخاب و تعریف شد و در ادامه مفاهیم به‌دست‌آمده در دو مرحلۀ باز و محوری کدگذاری شد و در مرحلۀ سوم با اجرای کدگذاری انتخابی، مقوله‌های اصلی استخراج و ارتباط بین آنها مشخص شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: در این پژوهش الگوی پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی طراحی و ارائه شد. این الگو از دو قسمت فرایندهای سلامت روانی که نشان‌دهندۀ قلب سلیم و فرایندهای آسیب روانی که نشان‌دهندۀ قلب مریض است تشکیل شده است. نتیجه‌گیری: درمانگران با استفاده از الگوی اسلامی ارائه‌شده در این پژوهش می‌توانند نتایج اثربخش‌تری در درمان اختلالات روانی در بین بیماران مسلمان در کشورهای اسلامی به دست آورند.
Keywords
