Horyzonty Wychowania (Sep 2018)
Globalizacja, amerykanizacja i procesy (glo)kalizacji. Konteksty i kontrowersje
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba syntetycznego przedstawienia obszarów problemowych i zagadnień związanych ze wzajemnymi relacjami między procesami globalizacji, amerykanizacji i (glo)kalizacji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem badawczy można sfomułować w sposób następujący: Jaka jest dynamika relacji między procesami globalizacji, amerykanizacji i (glo)kalizacji we współczesnym wielokulturowym świecie? W tym kontekście sformułować można też problemy bardziej szczegółowe: Jakie są instrumenty monokulturowego narzucania światu zachodnich czy amerykańskich wartości? W jaki sposób lokalne kultury rekonstruują zachodnie praktyki kulturowe w celu ich adaptacji do własnych tradycji i zwyczajów? Punktem wyjścia odpowiedzi na te pytania była analizy reprezentatywnej literatury przedmiotu, szczególnie anglojęzycznej. Metody analizy mają charakter jakościowy i mieszczą się w ramach społecznego konstruktywizmu. PROCES WYWODU: Proces wywodu składa się z kilku etapów: wprowadzenia w proces globalizacji, rekonstrukcji wybranych kontekstów dynamiki relacji między globalizacją, amerykanizacją i (glo)kalizacją (z przedstawieniem adekwatnych przykładów), podsumowania i wniosków. W przedstawionych sposobach argumentacji i w narracji unika się twierdzeń o charakterze uniwersalnym lub wartościującym; mają one charakter zdecydowanie diagnostyczny. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Procesy globalizacji nie prowadzą – wbrew temu, co jeszcze niedawno twierdzono – do westernizacji czy amerykanizacji świata. Są pełne ambiwalencji i wewnętrznych sprzeczności. Mogą prowadzić zarówno do marginalizacji lokalnych kultur, jak i ich emancypacji. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Procesy globalizacji, amerykanizacji i (glo)kalizacji stwarzają duże możliwości analizy i interpretacji wyłaniających się współcześnie tendencji i praktyk kulturowych. Zrozumienie ich mechanizmów może służyć jako punkt wyjścia działań pedagogicznych na rzecz świadomego i krytycznego uczestnictwa młodego pokolenia w kulturze współczesnej.
