ارزیابی تحمل به سرمای گیاه خاکشیر (L. Descurainia Sophia) تحت شرایط کنترل شده

Abstract

به‌منظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی خاکشیر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل اکوتیپ خاکشیر (در پنج سطح شامل اقلید، سبزوار، همدان، تربت‌جام و نیشابور) و دمای یخ‌زدگی (در 10 سطح شامل صفر تا 18- با فواصل دو درجه سانتی‌گراد) بود. گیاهان خاکشیر در پاییز کشت و تا مرحله پنج تا هفت برگی در آب‌ و هوای طبیعی رشد داده شدند. سپس برای اعمال دماهای یخ زدگی به یک فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. سه هفته بعداز اعمال تنش، درصد بقاء، دمای پنجاه‌درصد کشندگی بر اساس درصد بقاء (LT50su)، تعداد برگ، دمای کاهنده 50 درصد تعداد برگ (RNLT50)، تعداد گره، دمای کاهنده 50 درصد تعداد گره (RNNT50)، وزن خشک و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک (RDMT50) آن‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد اکوتیپ همدان بیشترین درصد بقاء و اکوتیپ نیشابور کمترین درصد بقاء را دارند. در اکوتیپ‌های اقلید و نیشابور کاهش معنی دار درصد بقاء از دماهای بالاتری (10- درجه سانتی‌گراد) نسبت به اکوتیپ‌های همدان، سبزوار و تربت‌جام (12- درجه سانتی‌گراد) شروع شد. در دمای 12- درجه سانتی‌گراد، اکوتیپ‌های نیشابور و تربت جام کمترین تعداد برگ واکوتیپ‌های همدان و اقلید به ترتیب بیشترین و کمترین وزن خشک زیست‌توده را بعد از دوره بازیافت دارا بودند. همچنین در دمای 12- درجه سانتی‌گراد، تعداد گره در اکوتیپ همدان تقریباً 30 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت، درحالی‌که این کاهش در اکوتیپ‌های اقلید و نیشابور بسیار بیشتر بود. در این آزمایش LT50su بین 10.2- تا 12.1- درجه سانتی‌گراد متغیر بود. رتبه‌بندی اکوتیپ‌های خاکشیر بر اساس شاخص‌های LT50su، RNLT50، RNNT50 و RDMT50 نشان داد که اکوتیپ‌های نیشابور و همدان به ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین اکوتیپ‌های خاکشیر نسبت به تنش یخ‌زدگی بودند

Keywords

• اکوتیپ
• درصد بقاء
• دمای پنجاه درصد کشندگی
• وزن خشک
• یخ زدگی