Selçuk İletişim (Jan 2019)
Sıkıyönetim Dönemlerinde Türk Basını
Abstract
Türkiye Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana geçen doksan beş yılın neredeyse yarısı, askeri yönetimler, sıkıyönetim ve olağanüstü hal uygulamalarıyla geçmiştir. Cumhuriyetin kurulmasından 1987 yılına kadar; farklı zaman dilimlerinde 12 kez sıkıyönetim ilan edilmiş; ülke yaklaşık olarak 26 yıl boyunca ordunun kontrolü altında tutulmuştur. Bu dönemlerin gereği olarak, anayasal süreçler askıya alınmış ve basın, bu süreçlerden en fazla etkilenen yapılardan biri olmuştur. Bu çalışma, Türkiye’de hayata geçirilen sıkıyönetim uygulamalarının basın üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar geçen süreçte yaşanan olağanüstü dönemlerin Türk basınının tarihsel gelişimi ve yapısal dönüşümü üzerindeki rolünün de incelendiği çalışmada, sıkıyönetim dönemlerinde genel olarak basın özgürlüğünün ortadan kaldırıldığı ve ağır sansür koşullarının devreye girdiği belirlenmiştir. İncelenen dönemlerin günün koşullarına göre kendi içerisinde farklı özellikler gösterdiği ve bu nedenle basının yayın politikalarında kırılmalara neden olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, bu dönemlerde gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle birlikte iktidarların uyguladığı politikalar nedeniyle medyanın mülkiyet yapısı değişikliğe uğramış, bu yapısal dönüşümün doğurduğu yeni anlayış, gazetecilik pratiklerini de olumsuz yönde etkilemiştir. Kaynak tarama yöntemi ile gerçekleştirilen bu makale, Türk medyasının geçirdiği evrelerin ortaya konulması, bunun yanında medyayı biçimlendiren koşulların yansıtılması bakımından önem arz etmektedir.
Keywords
